Wat is goede tv? De eerste aflevering van ‘Shalom Allemaal!’ in elk geval. Goed dat er nog 9 afleveringen volgen. Tien dinsdagavonden boeiende tv dus: zoveel is zeker met de nieuwe docureeks 'Shalom Allemaal!' op Play4.
“De reeks veegt een pak vooroordelen van tafel”, zegt reportagemaker en Humo-journalist Diederik Van den Abeele in de media. De reeks zal zeker ook een pak (voor)oordelen bevestigen. Voorschrift 58 (van de 613) is immers: “Leen een vreemdeling (niet-jood of goj dus) met rente.” (Deut. 23:20) En voorschrift 171: “Je mag voor een lening aan een Israëliet (jood) geen rente vragen.” (Lev. 25:37) Die voorschriften primeren overigens op ‘onze’ wetten.
Aan het station van Antwerpen wonen naar schatting ongeveer 3.000 gelovige joodse gezinnen. Ze volgen heel strikt die 613 Joodse voorschriften (mitswot), die er al van jongs af aan worden ingeprent. Voorschrift 35 bijvoorbeeld: “Geef simpele zielen geen reden om te struikelen.” (Lev. 19:14) Een wijze raad voor niet-joden ook.
De jood zou een geprogrammeerd leven hebben, van voor de geboorte tot na de dood. In deze eerste aflevering leert journalist Van den Abeele de zeer uitgebreide familie Rosenberg kennen waarvan de dochter zich dan zelf voorbereidt op de komst van hun eerste dochter, na 3 zonen.
Bij joden denken we bijna automatisch aan de sjabbat. Gebod 109 is immers: “Heilig de sjabbat”. (Ex. 20:8) De mooiste beschrijving van die rustdag vinden we trouwens nog steeds bij de joodse auteur Oliver Sacks (Londen, 9 juli 1933 – New York, 30 augustus 2015), nog zo’n intellectueel zwaargewicht. Hij was een Brits neuroloog die vooral bekend is om zijn boeken over de menselijke kant van neurologische afwijkingen. Niet toevallig schreef hij die bijdrage net voor zijn overlijden.
Goj Van den Abeele vertelde al eerder dat hij lang (2,5 jaar) gewerkt heeft aan de reeks die gepuurd is uit liefst 140 filmdagen. Dat is erg veel en is zeker een verklaring voor de uitstekende kwaliteit van de reeks. Hij begon naar eigen zeggen te filmen tijdens de eerste coronazomer van 2020.
Dé ster van de eerste aflevering was zeker de Britse publiciteitsontwerper/kok Naphtoli ‘Tulli’ Padwa. Joden beschikken doorgaans over een zeer groot gevoel voor speciale humor en de Britten ook. Padwa combineert beide elementen wat een subliem resultaat oplevert. Enfant terrible Padwa: “Als ik in de spiegel kijk, dan zie ik een kleine man met een grote hoed.” Je vraagt je af waarom zijn vrouw hem in de steek liet aangezien vrouwen doorgaans vallen op mannen met humor. Tulli was ooit de CEO van Iceberg Advertising vooraleer hij zich omschoolde tot kok.
Tulli (hier in het midden van de foto) is zelf de broer van rabbijn Pinchas Leibish Padwa, geboren in Londen als zoon van rabbijn Joseph Padwa. Dat is handig als Tulli informatie nodig heeft over koosjer koken. Beiden zijn leden van de derde generatie van de beroemde Padwa-dynastie, gevestigd in Londen en geleid door zijn grootvader Rabbi H.B. Padwa, het hoofd van de orthodoxe gemeenschap in Engeland. In Engeland was er onlangs overigens een hele discussie over een brief van Padwa in verband met antisemiet Jeremy Bernard Corbyn.
In de reeks wordt trouwens nog eens bevestigd dat de meeste joden over een bovengemiddelde intelligentie beschikken. Als ze een smartphone hebben, staan daar door de rabbijnen opgelegde filters op. De website van HLN? Daar kunnen ze niet op. Het mooiste bewijs van die slimheid dus. P-Magazine? Dat mag wel.
We zouden de reeks graag 5 sterren (op 5) geven, maar we vonden toch een minpuntje. Hier weten we al iets over die interessante, maar toch merkwaardige joodse cultuur. In de veronderstelling dat een gemiddelde Vlaming - zonder kennis van die cultuur - toch kijkt, dan zal die kijker zich regelmatig vragen stellen. Ik weet dat het geen schooltv is, maar een beetje extra uitleg voor die mensen kan geen kwaad. Misschien volgen de verklaringen wel in de volgende afleveringen.
Voor de Vlaming die verloren is: Front View Magazine heeft een mooi overzicht gemaakt van de Joodse (taal)gebruiken - enkel in aflevering 1:
Bar mitswa - religieuze meerderjarigheid van Joodse jongen
Bima - verhoogd platform in synagoge
Chassidisch/ chassidisme - ultraorthodoxe stroming binnen het Jodendom
Doula - vrouw die ondersteuning biedt bij zwangerschap
Heilige ark/ Heilige Ark- kast waarin Thorarollen bewaard worden
Keppel/kippa - hoofddeksel Joodse man
Koosjer/kosher - ritueel geoorloofd
Latkes - gefrituurde aardappelkoekjes
Mezoeza/mezoezot - tekstkoker aan deurpost
Mikwe/mikwa - ritueel bad
Parasja - gedeelte van de Thora
Rabbijn - Joodse geleerde
Rabbinaat - waar rabbijnen zetelen
Talmoed - gezaghebbend Joods boek met commentaren
Tefillien/tefillin - gebedsriemen
Thora/Tora/Torah - Joodse bijbel
Toivelen - ritueel reinigen
Oordeel: 4,5/5
foto: Play4
