De teerling is geworpen: sommige ‘geselecteerde Russische banken’ worden geweerd uit het SWIFT-berichtensysteen. Dit zal ervoor zorgen dat deze banken worden losgekoppeld van het internationale financiële systeem. Over welke banken het precies gaat, is nog niet geweten. Dit zal naar verwachting de komende dagen duidelijk worden.
SWIFT is geen bank, maar een onderneming waarbij meer dan 11.000 financiële instellingen uit circa 200 landen zijn aangesloten. Door het SWIFT-adres wordt onder andere grensoverschrijdend betalingsverkeer gefaciliteerd.
Heel veel burgers zijn voor het uitsluiten van Russische banken uit het SWIFT-systeem. Dat zal de Russische economie pijn doen. Dat is ook zo. Naar verwachting schraapt dit 5 % van het Russische BBP afhankelijk van het aantal banken dat de toegang verliest. In de economie is er uiteraard ook een tegenpartij. Zo verloopt de betaling van dat ondertussen beruchte Russische gas ook via het SWIFT-systeem. Sommigen vragen zich dan ook af of die betaling binnenkort in peren zal verlopen.
Het uiteindelijke doel is dus dat Russische bedrijven de toegang verliezen tot de normale soepele en directe transacties van Swift. De betalingen voor de waardevolle energie en landbouwproducten zullen ernstig worden verstoord. Uiteindelijk zijn banken (die aangesloten zijn bij Swift) maar tussenstations tussen ondernemingen en burgers.
Een andere stelling die steeds meer opgang maakt, is dat we hier in Europa ook offers moeten brengen voor de burgers van Oekraïne. Het is onder andere de mening van diverse politici. Dat is natuurlijk wel makkelijker als je 17.000 euro per maand verdient. Een alleenstaande Vlaamse moeder die nu net rondkomt, zal dat over enkele weken misschien helemaal anders zien.
Ook in Rusland zullen gewone burgers zwaar getroffen worden. Je kan je de vraag stellen of Washington niet eerder mikt op een regimewissel in Moskou door deze vergaande maatregel. Door de boycot zullen gewone Russische burgers immers in opstand komen tegen Poetin, wat de weg klaarmaakt voor een vervanger.
Er zijn ook twijfels over de blijvende impact op de Russische economie. Russische banken kunnen betalingen immers 'routeren' via landen die geen sancties hebben opgelegd, zoals China, dat zijn eigen betalingssysteem heeft. De Volksrepubliek China heeft Cross-Border Interbank Payment System (CIPS) opgericht.
Ook Rusland creëerde zijn eigen kaartbetalingssysteem Mir al in 2014 omdat het toen Amerikaanse en Europese sancties tegen sommige Russische banken en zakenmensen vreesde vanwege de annexatie van de Krim. Het ging om transacties met Mastercard en Visa.
In 2014 begon de Centrale Bank van Rusland ook met het opzetten van een eigen systeem, SPFS (Russisch: Sistema Peredachi Finansovykh Soobscheniy, Engels: System for Transfer of Financial Messages). Aanleiding was eveneens de Amerikaanse dreiging om Rusland uit het SWIFT systeem te stoten. SPFS moet het binnenlandse betalingsverkeer vrijwaren van negatieve gevolgen van eventuele sancties via SWIFT. Omstreeks 2018 kwam dit systeem in gebruik.
Het Mir-systeem werd in 2018 en in 2019 geïntroduceerd in Armenië en Zuid-Ossetië - in Abchazië, Turkije en Oezbekistan. In oktober 2021 werd Mir gelanceerd in de Verenigde Arabische Emiraten. Bulgarije en Thailand zullen naar verwachting volgen, aldus de Centrale Bank van Rusland. Mir werd ook getest in het Verenigd Koninkrijk en in Zuid-Korea.
