België loopt achter op doelstelling voor windenergie.
Je kan er niet naast kijken, ons land staat stilaan vol met windmolens. Vooral langs snelwegen wordt je zicht ontnomen door draaiende molens. Geen mens die er naar kraait dat mooie landschappen verdwijnen en plaats moeten maken voor groot lelijk spul dat dag en nacht draait om onze energiefactuur betaalbaar te houden. Zeggen ze. De zon kan straks niet zonder molens zelfs niet meer zien zakken in de zee en moet wellicht gaan zeeën in de zak.
En toch is het nog niet genoeg, want België dreigt als enige Europese land de opgelegde doelstellingen voor offshore windenergie tegen 2030 niet te halen. Volgens een rapport van het Wereld Natuur Fonds (WWF) blijft ons land achter bij de ambities voor windenergie op zee, vooral door een gebrek aan beschikbare ruimte in de Noordzee. Bovendien brengt de uitbreiding van windparken potentiële schade toe aan beschermde natuurgebieden.
Europese ambities en Belgische tekortkomingen
In 2020 stelde de Europese Commissie ambitieuze doelstellingen voor hernieuwbare energie op zee. Tegen 2030 moeten de lidstaten gezamenlijk 60 gigawatt aan offshore windenergiecapaciteit realiseren. De respons was aanzienlijk: de Europese landen beloofden samen 111 tot 116 gigawatt te bouwen, bijna het dubbele van de gevraagde capaciteit. Ter vergelijking, voor elke gigawatt zijn er ongeveer honderd windmolens op zee nodig.
Ondanks deze Europese overprestatie, stelt WWF dat België op ramkoers ligt om zijn doelstelling te missen. Terwijl landen als Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk flinke stappen zetten in de ontwikkeling van windparken, worstelt België om voldoende ruimte in de Noordzee vrij te maken. Het huidige Belgische doel van 6 gigawatt tegen 2030 vereist dat 24,82 procent van de beschikbare Noordzeeoppervlakte - pardon? - wordt ingezet voor windparken, maar op dit moment is slechts 15,1 procent gereserveerd.
Ruimtelijke beperkingen
België beschikt over 3.454 vierkante kilometer aan maritieme ruimte in de Noordzee, waarvan een groot deel reeds bestemd is voor diverse economische activiteiten, zoals scheepvaart en visserij. WWF-onderzoeker Arnaud Van Dooren wijst erop dat de concurrentie om ruimte in de Belgische Noordzee steeds heviger wordt. Het huidige mariene ruimtelijk plan loopt af in 2026, en de federale overheid staat voor de uitdaging om in een herziening van dit plan de benodigde extra ruimte voor windparken te voorzien.
Volgens Van Dooren is een nauwere samenwerking met buurlanden noodzakelijk. "Ook Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk breiden hun windparken in de Noordzee uit. Zonder een gecoördineerde aanpak dreigen we onszelf in de weg te zitten," aldus Van Dooren. Hij benadrukt dat er een bredere visie nodig is die verder kijkt dan de nationale grenzen om duurzame ontwikkeling in de Noordzee te waarborgen.
Ecologische impact
Naast de ruimteproblematiek waarschuwt WWF ook voor de ecologische impact van offshore windparken. België en Duitsland zijn momenteel de enige landen die windmolens hebben geplaatst in beschermde natuurgebieden in de Noordzee. In België gaat het onder meer om de natuurgebieden ‘Vlaamse Banken’ en de ‘Vlakte van de Raan’, waar diverse vogelsoorten en zeehonden leven. WWF vreest dat verdere uitbreiding van windparken in deze kwetsbare gebieden zal leiden tot hogere vogelsterfte en andere verstoringen van het maritieme ecosysteem.
Het plaatsen van windmolens in natuurgebieden brengt het delicate evenwicht van het ecosysteem in gevaar. WWF roept België op om bij de planning van nieuwe windparken zorgvuldig rekening te houden met de bescherming van deze gebieden en alternatieven te overwegen om verdere schade te voorkomen.
Noodzaak tot diversificatie en samenwerking
WWF pleit voor een diversificatie van de Belgische energie-inspanningen. Hoewel offshore windenergie een cruciale pijler is in de energietransitie, moeten andere hernieuwbare bronnen zoals zonne-energie en getijdenenergie meer aandacht krijgen. Een diversificatiestrategie kan niet alleen de druk op de beperkte ruimte in de Noordzee verminderen, maar ook de risico's op ecologische schade beperken.
Bovendien is internationale samenwerking essentieel. Door samen te werken met buurlanden kan België mogelijk profiteren van gezamenlijke infrastructuren en gedeelde oplossingen voor de uitdagingen die windparken met zich meebrengen. Deze samenwerking zou niet alleen helpen om de beschikbare ruimte beter te benutten, maar ook om de ecologische impact in kwetsbare gebieden te minimaliseren.
Een moeilijke evenwichtsoefening
Het rapport van WWF benadrukt de complexe uitdagingen waarmee België wordt geconfronteerd in zijn streven naar een duurzame toekomst. De noodzaak om voldoende ruimte voor windparken te vinden en tegelijkertijd kwetsbare ecosystemen te beschermen, maakt de energietransitie een delicate evenwichtsoefening. De tijd dringt echter, en als België zijn doelstellingen tegen 2030 wil halen, zijn snelle en gecoördineerde acties noodzakelijk.
De Belgische overheid staat voor een dubbele uitdaging: enerzijds de beschikbare ruimte in de Noordzee efficiënt gebruiken, anderzijds de ecologische balans handhaven in een gebied dat al zwaar onder druk staat.
(Foto: shutterstock)
