1001 redenen om de prijzen op te trekken, maar geen een om ze te laten dalen.
Het leven is sinds de verkiezingen van 2019 flink duurder geworden, met een gemiddelde prijsstijging van 20,8 porcent. Voedselprijzen spannen de kroon met een stijging van maar liefst 27,3 procent. Maar waarom zien we die prijzen nooit dalen, zelfs niet als de oorzaken van de prijsstijgingen verdwijnen?
Econoom Stijn Baert: "Pakje-friet-effect"
Econoom Stijn Baert legt In ‘Het Laatste Nieuws uit’ uit: "Als je in mei vorig jaar 100 euro uitgaf, heb je nu 103,4 euro nodig voor hetzelfde. De snelheid waarmee het leven duurder wordt, ligt nog steeds hoger dan gewenst. Het Planbureau verwacht een normalisering, maar we voelen nog steeds de naschokken van de inflatiecrisis."
Baert vergelijkt de huidige inflatiecijfers met die van mei 2019, toen we ook naar de stembus gingen. Hij stelt dat een inflatie van 2 procent het meest ideaal is, omdat de economie dan groeit zonder dat prijsschokken pijn doen. In werkelijkheid is het leven echter 20,8 procent duurder geworden, met voedselprijzen die zelfs 27,3 procent zijn gestegen.
Een blik op de boodschappen
Heb jij onlangs nog verse zeevruchten gekocht? Ze zijn een kampioen in het stijgen: in vijf jaar tijd met 113,3 procent gestegen. Olijfolie is ook een topper en kost nu 82,1 procent meer dan in 2019. Andere producten zoals aardappelen (+42,1 procent), boter (+41,7 procent), diepgevroren vis (+40,7 procent), en charcuterie (+32,2 procent) zijn ook flink duurder geworden. En hoewel de prijsstijgingen voor verse groenten (+24,4 procent) en fruit (+19,2 procent) beperkter zijn, blijven ze significant.
Waarom zakken de prijzen nooit?
Waarom zien we die prijzen nooit dalen? Hans Cardyn van handelsfederatie Comeos vergelijkt het met het "pakje-friet-effect". "Als de aardappelprijs stijgt, verhogen frituristen de prijs van een pakje friet. Maar ik heb het nog nooit goedkoper zien worden. Dat effect speelt overal. Een daling van de grondstofprijzen is zelden voelbaar aan het eind van de keten, omdat andere kosten zoals personeelslasten ook zijn gestegen."
Stijgende kosten overal
Carole Dembour van Fevia, de federatie van voedingsfabrikanten, relativeert: "Onze loonmassa is in vijf jaar tijd met 19 procent gestegen. De gasprijs ligt nog altijd dubbel zo hoog als in 2019. Verpakkingsmaterialen zoals karton, plastic, glas en houten paletten zijn ook duurder geworden." Bovendien zijn basisgrondstoffen zoals suiker met 61 procent in prijs gestegen.
Internationale invloeden
Ken Van Loon van de FOD Economie benadrukt dat de voedingsprijzen in ons land niet harder zijn gestegen dan in onze buurlanden. In Duitsland bijvoorbeeld, stegen de voedselprijzen met 36,5 procent in vijf jaar tijd. Veel prijsstijgingen zijn te wijten aan internationale fenomenen, zoals tegenvallende oogsten en droogte in olijfolieproducerende landen. De gestegen vraag naar melkvet heeft boter wereldwijd duurder gemaakt.
Kortom, de complexe mix van stijgende grondstofkosten, hogere lonen en internationale economische factoren zorgt ervoor dat voedselprijzen nauwelijks dalen, zelfs als de oorspronkelijke oorzaken van de prijsstijgingen verdwijnen. En zo blijven we allemaal vastzitten in het "pakje-friet-effect".
(Foto: Pixabay)
