NAVO op een kruispunt: wat zijn de volgende stappen voor Oekraïne?
De NAVO-buitenlandministers komen vandaag en morgen samen in Brussel, en hoewel het niet expliciet op de agenda staat, gonst het achter de schermen van de speculaties over de volgende stappen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. De cruciale vraag: is het moment aangebroken om de militaire betrokkenheid van het bondgenootschap te verhogen, inclusief de inzet van Europese troepen op Oekraïens grondgebied?
Een gespannen achtergrond
De timing van de bijeenkomst kan nauwelijks gevoeliger zijn. Over enkele weken neemt Donald Trump opnieuw zijn intrek in het Witte Huis, en de spanning binnen de NAVO is voelbaar. De voormalige en aanstaande Amerikaanse president heeft meermaals laten weten de hulp aan Oekraïne te willen terugschroeven en claimt de oorlog binnen een dag te kunnen beëindigen. Zijn exacte plannen blijven onduidelijk, maar ze baren zorgen. Binnen de NAVO heerst vrees dat Trumps visie de huidige strategie fundamenteel zal ontwrichten.
In Kiev neemt president Zelensky ondertussen geen afwachtende houding aan. Hij toont zich verrassend pragmatisch door openlijk te spreken over een mogelijk staakt-het-vuren en zelfs de tijdelijke opgave van door Rusland geannexeerde gebieden, in ruil voor harde veiligheidsgaranties. Voor Oekraïne blijft toetreding tot de NAVO de ultieme bescherming, maar dat vooruitzicht lijkt voorlopig onhaalbaar vanwege verdeeldheid binnen het bondgenootschap.
Het dilemma van het lidmaatschap
De lidmaatschapskwestie is een mijnenveld. De NAVO beslist uitsluitend op basis van consensus, en daar wringt het schoentje. Sommige lidstaten, zoals Estland, pleiten voor snelle actie en beschouwen Oekraïens lidmaatschap als een cruciale stap om de regio te stabiliseren. Andere landen, waaronder Duitsland, vrezen escalatie en houden de boot af.
Zonder directe toetreding wordt nagedacht over alternatieven: tijdelijke veiligheidsgaranties of militaire inzet om een mogelijk staakt-het-vuren te bewaken. Vooral dat laatste – de inzet van 'boots on the ground' – zorgt voor verhitte discussies.
‘Boots on the ground’: een taboe doorbroken?
Volgens bronnen binnen het bondgenootschap is het idee van Europese troepen in Oekraïne – ooit ondenkbaar – terug op tafel. Frankrijk speelde al eerder met dit voorstel. President Macron noemde het sturen van militairen in februari een optie, tot grote ergernis van Duitsland. Estland schaarde zich recentelijk achter het idee en betoogde dat passiviteit gevaarlijker is dan actie.
De Franse krant Le Monde meldt dat de gesprekken hierover nieuw leven zijn ingeblazen. De Franse minister van Buitenlandse Zaken houdt alle opties open, wat past binnen het concept van ‘strategische ambiguïteit’. Door tegenstanders in onzekerheid te laten over je volgende stap, geef je jezelf meer speelruimte. Deze strategie wint terrein binnen de NAVO, maar stuit ook op weerstand.
Risico op escalatie
Voor de Russische president Poetin zijn NAVO-troepen op Oekraïens grondgebied een provocatie van formaat. Hij beschouwt de militaire steun van het Westen nu al als een directe confrontatie. De inzet van NAVO-militairen zou volgens Moskou de lijn overschrijden en een verdere escalatie van het conflict betekenen.
Daarom weegt de NAVO iedere beslissing met grote voorzichtigheid af. De inzet van troepen is niet alleen een logistieke en militaire uitdaging, maar ook een politiek mijnenveld dat de stabiliteit van het bondgenootschap zelf kan bedreigen.
Het grotere plaatje
Wat de NAVO uiteindelijk ook besluit: de tijd dringt. De oorlog sleept zich voort en eist een zware tol, niet alleen in Oekraïne, maar ook op de internationale verhoudingen. Terwijl de Russen vasthouden aan hun offensief, blijft het Westen verdeeld over de juiste koers.
Met de schaduw van Trump die over de top hangt, is de Brusselse vergadering misschien wel de laatste kans voor de NAVO om als eenheid op te treden en een duidelijk signaal te geven aan zowel Kiev als Moskou. Zal het bondgenootschap kiezen voor voorzichtigheid, of durft het een stap verder te gaan in zijn steun aan Oekraïne?
De komende dagen zouden weleens bepalend kunnen zijn voor de toekomst van de NAVO – en voor de uitkomst van deze verwoestende oorlog.
(Foto: Shutterstock)
