“Het tijdperk van sjoemelen is voorbij.”
Vlaams minister van Werk Zuhal Demir (N-VA) is aan kruistocht tegen fraude in de dienstenchequesector begonnen. Met een verdrievoudiging van het aantal inspecteurs en een stevige financiële impuls hoopt ze niet alleen de rotte appels te identificeren, maar ook flink wat centen terug te vorderen. Volgens berekeningen kan de Vlaamse overheid jaarlijks meer dan 4 miljoen euro ‘terugverdienen’ door onrechtmatige subsidies terug te eisen. Het is de tweede forse maatregel van Demir in deze sector, en de boodschap is duidelijk: het tijdperk van sjoemelen is voorbij. Leuk om dat uit de mond van een politica te horen. Toch?
Een legertje extra inspecteurs
De Vlaamse regering heeft beslist om zestien extra krachten in te zetten om fraude in de dienstenchequesector een halt toe te roepen. Tien daarvan worden actieve inspecteurs, de zes anderen moeten administratieve ondersteuning bieden. Dit betekent dat het aantal inspecteurs specifiek voor dienstencheques groeit van zes naar zestien. Een verdriedubbeling dus, die Demir niet zomaar in de marges van de begroting aanbrengt. De ‘pakkemannen’ verdienen zichzelf terug. Meer nog, ze zouden geld opbrengen. Demir rekent op een opbrengst van 400.000 euro per inspecteur per jaar, goed voor minstens 4 miljoen euro aan onterecht geïnde subsidies.
Daarnaast wordt verwacht dat nog eens 320.000 euro uit administratieve boetes zal voortvloeien. “Met deze versterking van de sociale inspectie geef ik een signaal dat we niet licht omspringen met Vlaams belastinggeld,” verklaarde Demir kordaat.
Structurele fraude
Met het systeem van dienstencheques betalen gebruikers 10 euro per cheque, en subsidieert de overheid met maar liefst 19,07 euro per cheque. En dat blijkt een heel erg vruchtbare voedingsbodem voor gesjoemel. In 2023 voerde de sociale inspectie 162 controles uit, waarvan 135 bij bedrijven en 27 bij gebruikers. Dat leverde shockerende vaststellingen op: cheques worden namelijk aangevraagd zonder dat er werk tegenover staat, vaak bij moeilijk controleerbare activiteiten zoals strijkateliers.
De inspectie legt meestal wanpraktijken bloot bij kleinere bedrijven, maar in 2023 werd ook een grote speler aangepakt. Het West- en Oost-Vlaamse ACC Dienstencheques verloor zijn erkenning nadat er grootschalige fraude werd vastgesteld. De inspectie vorderde een hallucinant bedrag van 17 miljoen euro aan onterecht verkregen subsidies terug. Het sjoemelsysteem werkte als volgt: klanten die afzeggen of poetshulpen die ziek zijn, werden administratief als werkloos geregistreerd, terwijl de subsidie vrolijk werd aangevraagd.
Een sector onder vuur
Demir voert niet alleen de controle op, maar werkt ook aan een grondige doorlichting van de sector. Eind 2023 kondigde ze al een audit aan naar de winstgevendheid van dienstenchequebedrijven. Opvallend is dat de helft van deze bedrijven verlieslatend blijkt, ondanks de jaarlijkse subsidiestroom van maar liefst 1,6 miljard euro. Sommigen overwegen zelfs om extra kosten door te rekenen aan gebruikers, iets wat Demir “bijzonder vreemd” noemt.
De resultaten van deze doorlichting, uitgevoerd door de Inspectie van Financiën, worden dit voorjaar verwacht. De overheid wil Inzicht krijgen in hoe deze bedrijven hun subsidies besteden en of de middelen effectief bij de juiste partijen terechtkomen.
Demir heeft een geruststellende boodschap voor de sector. “Voor een sector die jaarlijks een dergelijk gigantisch bedrag aan subsidies ontvangt, is het niet meer dan logisch dat we strenge controles uitvoeren. Wie eerlijk werkt, heeft niets te vrezen.” Want controle= vertrouwen?
(Foto: Bert Van Den Broucke/Photo News)
