Zweden dreigt in de winter van 2025-2026 voor zware stroomtekorten te staan, waarbij gebruikers langdurig zullen moeten worden afgeschakeld. Dat blijkt uit een nieuw rapport van netbeheerder Svenska kraftnät.
Elk jaar rond deze tijd dient Svenska kraftnät een rapport in bij de regering over hoe het Zweedse elektriciteitssysteem de zomer, maar vooral de koudste uren tijdens de komende winters zal doorstaan.
Svenska kraftnät is een staatsbedrijf, dat het nationale elektriciteitsnet van de Zweedse staat beheert en de systeemverantwoordelijke is voor de elektriciteitsvoorziening in Zweden.
"We zien een grote toename van het elektriciteitsverbruik, maar geen nieuwe productie. De vergelijking klopt niet, zegt Lowina Lundström van Svenska kraftnät bezorgd in de Zweedse media.
De afgelopen winter was soms al dramatisch, ook toen verschillende kernreactoren stilstonden voor reparaties. Maar dankzij het feit dat vooral huishoudens eerder het verbruik duidelijk hadden verlaagd in lijn met de stijgende elektriciteitsprijzen, slaagde Zweden erin om de stroombalans doorgaans te behouden, zelfs in het slechtste uur, het zogenaamde piekbelastingsuur.
Belga: “De elektrificatie van de Zweedse economie gaat sneller dan dat er nieuwe capaciteit op het net komt. De invoer van elektriciteit kan bovendien de tekorten niet opvangen, aldus de netbeheerder.”
Vandaag is het zuiden van Zweden al de regio in Europa met het hoogste risico op stroomtekorten. Belga: “Afgelopen winter had de regering er bijvoorbeeld al meermaals toe opgeroepen om waakzaam om te springen met elektriciteit en het verbruik zoveel als mogelijk te beperken.”
"Maar als we het verbruik hadden gehandhaafd, hadden we de verbinding moeten verbreken", vult Lundström, hoofd divisiesystemen bij Svenska kraftnät, aan.
Op dat moment zou de import niet voldoende zijn geweest om de elektriciteitsvraag te dekken tijdens de piekuren op 16 december 2022. De invoer piekte op dat moment op een niveau gelijk aan drie kernreactoren, wat het hoogste niveau tot dan was. (zie onder voor een voorbeeld)
De komende winter (2023/2024) ziet er zelfs iets beter uit volgens de verwachting. Ook in het jaar daarop ziet ze weinig problemen. Maar daarna worden de Zweedse problemen heel reëel.
"Het grootste verschil (met nu) is dat we een enorme toename van het verbruik zien", legt Lundström in de Zweedse media uit. Het zijn vooral de industrie en elektrische auto's die naar verwachting meer elektriciteit zullen verbruiken.
In de winter van 2025/2026 kan er wel een substantieel tekort ontstaan van liefst 6.300 MW als het koud wordt.
Svenska kraftnät bekeek de situatie en in die simulaties is er dan een stroomtekort van minstens een uur. Dan is het een kwestie van delen van de samenleving handmatig los te koppelen van het elektriciteitsnet om het systeem te beschermen, aldus nog Lundström. De datamodellen geven aan dat delen van Zweden alarmerend lang zonder stroom zullen zitten. Veel langer dan een uur dus. "In die gevallen zitten we bijna tien uur met een gebrek aan stroom.”
In die modellen wordt ook uitgegaan van de onrealistische hypothese dat de hele EU haar verbruik met vijf procent vermindert, dan is het tekort slechts twee uur.
Zelfs als tot die tijd extra windenergieproductie in het Zweedse elektriciteitssysteem komt, is dat onvoldoende. Het waait immers weinig net wanneer een hogedruk zich boven het land vestigt. En in de regel ziet het er hetzelfde uit in de buurlanden waaruit de Zweden anders elektriciteit hadden kunnen importeren.
foto’s: Svenska kraftnät
