De Nederlandse Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) - te vergelijken met onze Staatsveiligheid - beëindigde recentelijk operaties van een inlichtingenofficier van de Russische civiele inlichtingendienst SVR. De inlichtingenofficier - die als geaccrediteerd diplomaat op de Russische ambassade in Den Haag werkte - hield zich bezig met spionage op het gebied van technologie en wetenschap. Hij bouwde een substantieel netwerk van bronnen, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector.
De Russische inlichtingenofficier legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie binnen de hightech-sector. Sommige personen werden door de inlichtingenofficier in ruil voor informatie betaald.
Een tweede Russische inlichtingenofficier van de SVR, die ook als diplomaat was geaccrediteerd bij de Russische ambassade in Den Haag, vervulde een ondersteunende rol. Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken 'persona non grata' verklaard. Dit betekent dat zij niet meer als diplomaat in Nederland actief mogen zijn en ons land binnenkort moeten verlaten.
Nederland hoort bij de meest ontwikkelde landen ter wereld op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Onder invloed van globalisering maakt dit van Nederland een aantrekkelijk, maar ook in toenemende mate kwetsbaar doelwit van spionage.
Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD: "Als AIVD zetten wij ons in om schade aan de economie en de nationale veiligheid door spionage te beperken en waar mogelijk te voorkomen. Wij beschermen de strategische belangen van Nederland door inlichtingen in te winnen die deze vorm van spionage blootlegt. Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan. Ook maken we onze maatschappij bewust van de risico’s van spionage en leggen we aan bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen uit hoe ze dit kunnen voorkomen."
De high tech-sector beschikt over hoogwaardige en unieke kennis. Deze spionagezaak heeft zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn of waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
De interesse van de Russische inlichtingenofficier ging onder meer uit naar informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Veel van deze technologie is zowel bruikbaar in civiele als militaire toepassingen. De bronnen van de Russische inlichtingenofficier zijn door de AIVD aangesproken om hun activiteiten te verstoren.
In een aantal gevallen heeft de AIVD een ambtsbericht aan betrokken bedrijven en een hogere onderwijsinstelling uitgebracht, zodat zij maatregelen kunnen treffen.
In één geval is aan de IND een ambtsbericht uitgebracht. IND staat voor Immigratie- en Naturalisatiedienst.
De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen een bron. De AIVD onderzoekt of er additionele ambtsberichten uitgebracht kunnen worden aan de IND.
