Met besparen en belastingverhogingen, win je geen verkiezingen.
Een economische donderwolk hangt boven Amerika. Het is een onderwerp waar veel Amerikaanse politici - Republikeins en Democratisch - graag over praten, maar weinig actie ondernemen. Totdat het probleem onoverkomelijk wordt, en dat moment lijkt niet ver weg.
De dreigende schaduw heeft een naam: de ‘Nationale Schuld’ van de Verenigde Staten, gedefinieerd door het Amerikaanse ministerie van Financiën als "het bedrag dat de federale overheid heeft geleend om het toenemende saldo van de in de loop der tijd gedane uitgaven te dekken". Met andere woorden: schuld.
1 biljoen dollar per 100 dagen
Wie de website van het ministerie van Financiën bezoekt, wordt geconfronteerd met een verontrustend cijfer. Medio mei bedroeg deze schuld maar liefst 34,5 biljoen dollar. De snelheid waarmee deze schuld groeit, is ronduit verbijsterend. Elke 100 dagen wordt er ongeveer 1 biljoen dollar toegevoegd aan de Amerikaanse staatsschuld. Voor alle duidelijkheid, en biljoen staat gelijk aan 1000 miljard.
Crisis, na crisis
Historisch gezien is de Amerikaanse staatsschuld enorm toegenomen tijdens nationale crisissen, zoals de Tweede Wereldoorlog. Financiering van buitengewone maatregelen, maar ook van meer alledaagse overheidsactiviteiten zoals infrastructuurontwikkeling, is waar traditioneel de Amerikaanse staatsschuld voor wordt gebruikt. Doch, op dit moment voert Amerika geen echte oorlog tegen een tegenstander zoals nazi-Duitsland. Ook besteedt de federale overheid niet veel aan infrastructuur, gezien de toestand van de Amerikaanse snelwegen.
Te weinig belastingen
De snelle groei van de Amerikaanse staatsschuld wordt aangedreven door twee belangrijke factoren. Ten eerste zijn er de uitgaven aan grote programma's zoals Sociale Zekerheid, Medicare en inkomenszekerheid (bijvoorbeeld werkloosheidsuitkeringen). Deze programma's vormden gezamenlijk 68 procent van de federale uitgaven in 2023. Naarmate het aantal pensioneringen van babyboomers toeneemt, zal dit percentage alleen maar stijgen.
De tweede factor is dat de belastinginkomsten van de Amerikaanse overheid de uitgaven niet dekken. Met andere woorden: Amerikanen - zowel individuen als bedrijven - betalen te weinig belasting.
Het is simpel: er gaat meer uit dan er binnenkomt
In 2023 zal de federale overheid bijna 4,5 biljoen dollar aan inkomsten binnenhalen, maar 6,16 biljoen dollar uitgeven. Deze trend is al geruime tijd aan de gang. Sinds 2000 hebben opeenvolgende presidenten en Congresleden deze kloof tussen inkomsten en uitgaven gedicht door de staatsschuld te vergroten.
De gevolgen
Ten eerste remt het de economische groei af door een opwaartse druk op de rentetarieven. Zoals het tweepartijdige Committee for a Responsible Federal Budget aangeeft: "Elk procentpunt van de schuld ten opzichte van het BBP verhoogt de rentetarieven met ongeveer vijf basispunten." Dit leidt tot minder productiviteit en dus minder economische groei.
Ten tweede leiden een groeiende staatsschuld en hogere rentetarieven op die schuld ertoe dat er meer kapitaal wegvloeit uit de particuliere sector naar staatsobligaties. De minder productieve publieke sector begint zo een grotere rol te spelen in de economie. Ook dit vertaalt zich in minder economische groei.
Een ander negatief effect van een groeiende staatsschuld is de impact ervan op het vertrouwen van individuele en institutionele beleggers in de kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid. Weinig dingen zouden vernietigender zijn voor de Amerikaanse economie dan het verlies van dit vertrouwen doordat binnenlandse en buitenlandse beleggers tot de conclusie komen dat de Amerikaanse overheid haar schuldverplichtingen niet kan nakomen.
Een nachtmerrie wordt werkelijkheid
Hoewel dit decennialang ondenkbaar leek, is dat nu niet langer het geval. De schuldenkruik staat op springen, omdat de kapitaalmarkt begint te twijfelen aan de kredietwaardigheid van de Amerikaanse overheid.
Verkiezingen zitten een oplossing in de weg
Je kunt geen verkiezingen winnen als je bezuinigingen op uitkeringen voorstelt. En je kunt ook niet winnen als je voorstelt om de belastingen te verhogen.Iedereen die zelfs maar suggereert dat bezuinigingen onvermijdelijk zijn, zou te maken krijgen met een electorale tegenreactie van deze aanzienlijke segmenten van het Amerikaanse electoraat: mensen die bovendien veel vaker gaan stemmen dan jongere Amerikanen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zowel Joe Biden als Donald Trump grote bezuinigingen op uitkeringsuitgaven hebben uitgesloten.
Hoewel ze stoer praten over het aanpakken van het probleem, zijn de politieke gevolgen van een werkelijke aanpak voor beide partijen zeer onaantrekkelijk.
De Amerikaanse politieke elite kiest er dus voor om te leven in een fiscale fantasiewereld. Ja, dit kan hun politieke hachje redden. Maar op de lange termijn zal het spookbeeld van de diepgewortelde disfunctie van de Amerikaanse staatsschuld steeds meer van de Amerikaanse economie verduisteren.
(foto: Pixabay)
