Rusland probeert de Europese veiligheidsarchitectuur ingrijpend te wijzigen door de NAVO en de EU te ondermijnen.
De Russische dreigingsperceptie ten aanzien van de NAVO heeft zich in 2023 verdiept, met onder andere als gevolg de toetreding van Finland en de recente toetreding van Zweden tot het bondgenootschap.
Een conflict met de NAVO is volgens de MIVD dan ook voorstelbaar geworden. “Hoewel Rusland op de korte termijn niet in gewapend conflict met de NAVO wil raken, is er een zeker risico op ongewilde escalatie als gevolg van miscommunicatie en misverstanden”, stelt de MIVD.
De eerste contouren voor een hervorming van de Russische krijgsmacht zijn in 2023 waargenomen, waarbij Rusland de geleerde lessen uit de Oekraïne-oorlog tracht toe te passen. Rusland bereidt zich voor op een post-conflict situatie waarin de NAVO de belangrijkste tegenstander is.
De Russische conventionele strijdkrachten hebben zware verliezen geleden, maar dat is niet per se een reden tot optimisme. Rusland kan zich hierdoor gedwongen zien op de korte termijn een prominentere rol te gunnen aan tactische kernwapens in zijn defensie- en veiligheidsbeleid.
Wapenbeheersing heeft in 2023 voor Rusland sterk aan relevantie ingeboet. Rusland heeft de deelname aan het strategisch kernwapenverdrag bevroren, waardoor dit verdrag zijn waarde heeft verloren.
Daarnaast heeft Rusland de ratificatie van het Comprehensive Nuclear-TestBan Treaty ongedaan gemaakt. Hoewel dit niet direct betekent dat Rusland kernwapentesten zal hervatten, is het signaal onmiskenbaar en zorgelijk. Rusland heeft in 2023 ook aangegeven tactische kernwapens in Wit-Rusland te willen stationeren. Dit past binnen een breder beeld waarin Rusland nucleaire retoriek gebruikt om angst en onzekerheid in het Westen te creëren en besluitvormingsprocessen te frustreren.
In het afgelopen jaar is gebleken dat Rusland weerbarstiger en veerkrachtiger is dan velen hadden gedacht. Rusland heeft de enorme verliezen weten aan te vullen, veelal met slecht getraind personeel, en heeft nieuwe eenheden kunnen oprichten. Rusland blijkt ook in staat het zware materieel aan te vullen, waarbij kwaliteit wordt ingeruild voor kwantiteit. De inschatting is dat het Russische militair-industrieel complex momenteel de gevolgen van de opgelegde sancties deels kan mitigeren, door een veelvoud aan (korte termijn) maatregelen, zoals opgeschaalde productiecapaciteit en importsubstitutieprogramma’s.
Deze programma’s zijn erop gericht om alternatieve producten te verwerven of produceren die door de sancties niet langer verkrijgbaar waren. Rusland zal voor sommige van deze producten echter nog steeds afhankelijk blijven van westerse onderdelen, waardoor de kans dat de Russische Federatie gaat proberen op heimelijke wijze aan deze onderdelen (uit met name westerse landen) te komen blijft bestaan.
foto: kremlin.ru - rv via wikipedia
