Trump bepaalt wie mag gaan smeken in Washington.
Er waait een ijzige wind tussen Brussel en Washington. Trump gedraagt zich als de goddelijke keizer van de wereld. Hij – en hij alleen – beslist wie, wat , waar moet/mag doen en niet doen. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen is zelfs niet meer welkom aan de onderhandelingstafel. Donald wil met iemand anders praten. En wie krijgt wel een audiëntie in het Witte Huis? Niemand minder dan Giorgia Meloni, de Italiaanse premier met wie Trump al jaren een ideologische flirt onderhoudt. Europa wil praten, maar Trump bepaalt wie mag binnenkomen.
Washington kiest zijn gesprekspartner zelf
Op woensdag 9 april, klokslag 6.01 uur 's ochtends, trappen de Verenigde Staten een nieuw hoofdstuk af in hun escalerende handelsoorlog. Elk Europees product dat de Atlantische Oceaan oversteekt, krijgt een importheffing van 20 procent om de oren. Voor andere landen gaat het nog verder: 24 procent voor Japan, 25 voor Zuid-Korea, en een duizelingwekkende 54 tot 104 procent voor alles wat uit China komt.
In de coulissen van deze economische storm is het diplomatieke toneel minstens even fascinerend. Terwijl Japan en Zuid-Korea al afspraken hebben om met gespecialiseerde teams over de tarieven te onderhandelen, moet Europa wachten tot 17 april voor het mag komen bedelen om uitzonderingen. En wie stuurt Brussel naar het hart van de Amerikaanse macht? Niet Ursula von der Leyen, maar Giorgia Meloni. Het is alsof Trump zelf het poppentheater bestuurt, en hij beslist wie het toneel mag betreden.
Von der Leyen was jarenlang de officiële stem van Europa, maar kijkt nu vanop de zijlijn toe hoe haar macht afbrokkelt. Trump heeft het niet begrepen op haar technocratische stijl en haar Duitse degelijkheid. Te afstandelijk, te Europees, te weinig ‘America First’. Met Meloni daarentegen klikt het wél. Beiden hebben een afkeer van woke-activisme, zijn tuk op nationale trots, en weten hoe ze de media moeten bespelen. Hun ideologische kruispunten vormen de brug die Von der Leyen nooit kon bouwen.
Een zachte tegenreactie, uit angst voor een orkaan
De Europese Unie staat intussen voor het blok. Terugmeppen is noodzakelijk, maar hoe hard durft men slaan met een gek alsTrump? De EU heeft haar oorspronkelijke plan om 26 miljard euro aan Amerikaanse producten te treffen teruggeschroefd naar 22 miljard. Van stoere spierballentaal naar diplomatiek schouderophalen in minder dan een week tijd.
De vergeldingslijst bevat vooral soja, plastics en amandelen – veilige keuzes die niet meteen tot een zwaardere escalatie zullen leiden. Producten met een symbolische lading, zoals bourbon of Harley-Davidsons – iconen uit Republikeins Amerika – zijn bewust geschrapt. Niemand in Brussel wil meemaken dat Trump uit woede Europese wijn of Franse kaas viseert.
Von der Leyen, op papier nog steeds de machtigste vrouw van Europa, heeft zich neergelegd bij een rol als achter-de-schermen-strateeg. Zij gaf Meloni persoonlijk de zegen om in haar plaats naar Washington te trekken. Dat zegt veel over de staat van de Europese eenheid: zelfs bij een geopolitieke crisis is het ieder voor zich, met Italië als diplomatieke frontlinie.
De bazooka in de kast
Toch hebben we nog een wapen achter de hand: het zogenaamde antidwanginstrument. Een juridische stok om mee te slaan als anderen de spelregels aan hun laars lappen. Daarmee kan de EU buitenlandse bedrijven uitsluiten van openbare aanbestedingen, mededingingsonderzoeken openen of handelsstromen blokkeren zonder zich officieel te verlagen tot een handelsoorlog. Maar tot nu toe blijft het ding netjes opgeborgen. Brussel wil geen oorlog. Het wil stabiliteit. En vooral: geen olie op Trumps vuur gieten.
Dat blijkt ook uit het tempo waarin Europa reageert. Waar Aziatische landen hun diplomatieke machines al dagen geleden in stelling brachten, moet de EU wachten op een symbolische datum – 17 april – om überhaupt gehoord te worden. Tegen dan zijn de Amerikaanse heffingen al acht dagen realiteit.
Wall Street zakt, Europa zucht van opluchting
De markten reageerden voorspelbaar. Op Wall Street sloeg de paniek toe na Trumps tariefverhoging voor China. De Nasdaq kreeg een klap van 2,2 procent, de Dow Jones zakte met 0,8 procent. Europa daarentegen kon na enkele bloedrode beurssessies eindelijk even ademhalen. De Euro Stoxx 50 klom 2,4 procent hoger, de Bel20 ging zelfs 3,1 procent vooruit.
Een symbolisch herstel? Misschien. Maar het sentiment is allesbehalve geruststellend. De Verenigde Staten voeren een handelsoorlog op meerdere fronten tegelijk, zonder duidelijke strategie, maar met maximale impact. De Europese Unie hoopt op mildheid, kiest voor diplomatie, en stuurt een leider die Trump wél wil ontvangen. Dat is geen zwaktebod – het is realpolitiek anno 2025.
De macht verschuift
Wat resteert, is het besef dat de Europese Commissie niet meer automatisch de eerste gesprekspartner is in Washington. De macht verschuift – niet naar Moskou of Beijing, maar naar lidstaten die het spel van persoonlijke connecties beheersen. Meloni begrijpt dat. Von der Leyen beseft het. En Trump weet al jaren dat zijn macht net zozeer in symbolen schuilt als in sancties.
Op 17 april zullen de camera’s gericht staan op Meloni, niet op Brussel. Europa spreekt, maar het gezicht van die boodschap is veranderd. Wellicht voorgoed.
(Foto: AI)
