Hier gevangen, ‘vers’ gepeld in Marokko, behandeld met benzoëzuur en minstens tien dagen onderweg.
Vlaams minister van Visserij Hilde Crevits (cd&v) heeft in Nieuwpoort de grijze garnaal uitgeroepen tot vis van het jaar. Daar is menig kreeft behoorlijk woest over, want de garnaal is een kreeftachtige - een schaaldier - en geen vis. De garnaal heeft echter met de vis gemeen dat hij ook in de zee leeft. Het zou dus best zo maar eens kunnen dat volgend jaar de zeehond vis van het jaar wordt.
“De grijze garnaal is een absolute lekkernij en is culinair een topper in onze keuken en in onze horecazaken. VLAM staat klaar met verschillende acties om de garnaal onder de aandacht te brengen”, zegt minister Crevits. Doch, echt Belgisch is de garnaal op je bord niet, laat staan politiek correct.
Wanneer je in Oostende een 'tomate Crevits' – heb je hem? – besteld, dan zou het kunnen dat de garnalen uit je bord een paar honderd meter verder uit de zee zijn gehaald, maar er vervolgens wel 6.000 kilometer en 10 dagen over gedaan hebben om je bord te bereiken.
90 procent onze eigen noordzeegarnalen worden namelijk gepeld door goedkope Marokkaanse handjes. Vanuit Oostende, Zeebrugge en Nieuwpoort trekken garnalenkotters er haast dagelijks op uit om met hun sleepnetten garnalen uit de noordzeebodem te pulken, aan boord in zeewater te koken én vervolgens te koelen. Maar zodra ze aan wal belanden, maken onze noordzeegarnalen al jaren een serieus ‘ommetje’.
Garnalen gelden als ‘het onkruid van de Noordzee’. Naarmate de stand van vissen als kabeljauw, tong en schol afneemt door overbevissing, zijn er steeds meer van. Jaarlijks worden er zo’n 8 miljard garnalen gevangen door vissers van Noordzeelanden als België, Engeland, Duitsland, Denemarken en Nederland. Daarvan wordt 85 procent opgekocht door twee Nederlandse handelaren: Heiploeg uit Volendam, en Puul uit Zoutkamp.
Verse ‘Belgische’ garnalen zijn dus minimaal tien dagen en zesduizend kilometer onderweg, voor ze in de supermarkt liggen. Onderweg worden ze drie keer met benzoëzuur behandeld. Dat is een bacteriedodend middel, dat volgens de garnalenlobby in kleine hoeveelheden niet schadelijk is bij consumptie, maar op geen enkel ander vers product in deze hoeveelheden is toegestaan.
Eeuwenlang was het pellen van garnalen thuiswerk dat vooral door vissersvrouwen verricht werd. Vanaf de jaren tachtig werd het verboden, omdat veertien Nederlandse oudjes waren gestorven aan dysenterie. Zij hadden besmette garnalen gegeten, die overigens niet uit de Noordzee kwamen, maar uit Azië. De handelaren Heiploeg en Puul zetten daarop pellerijen op in lagelonenlanden. Eerst in Polen en Wit-Rusland en toen die vanaf de jaren negentig te duur werden, in Tanger (Puul) en Tetouan (Heiploeg), beide in Marokko.
Vandaag is Tanger uitgegroeid tot hét zenuwcentrum van de garnalenverwerking. Zeven bedrijven stellen er meer dan 4.000 vrouwelijke pellers tewerk die daarmee 150 tot 170 euro per maand verdienen.
Redenen genoeg dus om een politiek correct product als de ‘Belgische’ garnaal - die een een kreeftachtige is - te verkiezen tot vis van het jaar.
