En de winnaars zijn… de verliezers?
Formateur Bart De Wever (N-VA) zoekt koortsachtig naar nieuwe wegen om een meerderheid te vormen, en dat bracht hem deze week tot een verkennend gesprek met Open VLD-voorzitter Eva De Bleeker. Maar de poging om de liberale partij in de plaats van Vooruit te schuiven, lijkt meteen te stranden. CD&V en Les Engagés tonen zich onvermurwbaar: een regering met slechts 76 van de 150 zetels zou volgens hen een fragiel kaartenhuisje zijn. Het politieke schaakspel tussen De Wever en de partijvoorzitters lijkt dus verre van voorbij, en een stabiele oplossing is nog niet in zicht.
CD&V houdt vast aan stabiliteit en vreest volmachten
Na wekenlang ploeteren met de sociaal-economische supernota, zonder instemming van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau, gooide De Wever het over een andere boeg. In een poging om de impasse te doorbreken, polste hij Open VLD om zich bij zijn coalitieplan aan te sluiten. De ontmoeting met De Bleeker is een eerste stap, maar ook meteen voer voor controverse. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi zette de hakken in het zand en veegde de optie met een krappe meerderheid van 76 zetels van tafel. Mahdi is stellig: alleen een stabiele regering met een bredere steunbasis kan de grote hervormingen dragen die nodig zijn.
Voor Mahdi is een centrumrechtse meerderheid zonder Vooruit geen aantrekkelijk scenario. Zo zou CD&V zichzelf tot linkervleugel van de regering promoveren, en in die rol als enige partij alle heikele punten – van pensioenhervormingen tot arbeidsmarktmaatregelen – aan het middenveld moeten uitleggen. Nog zorgwekkender vindt CD&V het voorstel om met volmachten te werken. Mahdi’s studiedienst wijst erop dat ‘bijzondere machten’ bedoeld zijn voor uitzonderlijke crisismomenten, niet als lapmiddel om een smalle meerderheid te compenseren. Ook Les Engagés sluit zich aan bij die visie en vraagt De Wever om het toch nogmaals met Vooruit te proberen.
Het ‘plan B’ van Bouchez en de dreiging van financiële markten
De Franstalige MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez kwam met een alternatief- noem het een creatief achterpoortje: een centrumrechtse regering met Open VLD en volmachten, om snel sociaal-economische hervormingen door te voeren en de begroting op de rails te krijgen. In Bouchez’ ogen is een coalitie zonder Vooruit niet alleen een optie, maar de enige werkbare weg. Voor de MR lijkt het vooruitzicht van een volwaardige meerderheid die de liberale idealen uitrolt, aantrekkelijker dan een nieuwe politieke impasse.
Bouchez stelt voor om het parlement tijdelijk meer macht aan de regering te geven om beslissingen snel door te drukken. Deze volmachten zouden op basis van de Grondwet mogelijk zijn als de omstandigheden dat toelaten, net zoals tijdens de economische crisissen van de jaren 80 en de toetreding tot de eurozone onder Dehaene.
De Vlaamse liberalen: klem tussen oppositie en regeringsdeelname
Open VLD zelf blijft op haar hoede. De partij voelt er weinig voor om in een strategisch spel tussen N-VA en Vooruit betrokken te raken. De Bleeker en haar partijgenoten vrezen dat een deelname aan een nieuwe regering hen opnieuw de rol van zondebok zou opleveren. Toch klinkt er ook pragmatisme bij de Vlaamse liberalen. Met een politieke impasse komt er niet alleen druk op de beleidsvoering, maar ook op de financiële markten. Een instabiel België in crisisstemming zou zomaar een rode vlag kunnen zijn voor kredietbeoordelaars en internationale waakhonden.
Tegen die achtergrond overweegt Open VLD hun standpunt opnieuw, maar de stap naar regeringsdeelname blijft groot. De Bleeker liet doorschemeren dat een coalitie geleid door De Wever een voorwaarde is. Na jarenlang langs de zijlijn te hebben gestaan, zou het volgens haar tijd zijn dat De Wever de verantwoordelijkheid als premier zelf opneemt.
Noodregering als laatste redmiddel?
Een scenario dat circuleert, is dat van een tijdelijke noodregering, met een beperkt mandaat van zes maanden, gevolgd door nieuwe verkiezingen. Nog een creatief achterpoortje. Tijdens die periode zou de regering, eventueel met gedoogsteun van Open VLD, knopen doorhakken over enkele dringende dossiers. Maar Open VLD ziet een noodregering als een politieke zelfmoordmissie die hen vooral verantwoordelijkheid zou laten dragen zonder structurele invloed. De liberalen willen enkel helpen met de begroting van 2025, daarna opteren ze voor een volwaardige regering, of nieuwe verkiezingen.
In het geval van nieuwe verkiezingen, zou jij nog gaan stemmen
