Het “gordel- en weginitiatief” (Belt and Road Initiative, BRI) is China’s belangrijkste investeringsstrategie voor economische groei. Een van de nagestreefde beleidsdoelstellingen is de vergroting van de invloed van China in het buitenland, onder meer in de EU en haar afzonderlijke lidstaten.
Er zijn eigenlijk twee essentiële strategieën vastgesteld om het wereldwijde concurrentievermogen van China verder te ontwikkelen: de connectiviteitsstrategie “gordel- en weginitiatief”, die in 2013 werd gelanceerd, en de industriële strategie “Made in China 2025”, die in 2015 werd gelanceerd.
De risico’s van de Chinese investeringsstrategie voor de EU zijn volgens de Europese Rekenkamer divers: Chinese investeringen in gevoelige en strategische activa in Europa kunnen gevolgen hebben voor de veiligheid en openbare orde. Schade aan het concurrentievermogen van de EU op de lange termijn is mogelijk door gedwongen overdracht van technologie aan China. Met behulp van Chinese investeringen kan de transnationale georganiseerde misdaad ook mensen uitbuiten.
Chinese investeringen voldoen ook niet altijd aan de financiële regelgeving van de EU, bijvoorbeeld inzake het witwassen van geld. En Chinese bedrijven voldoen niet aan de EU-/internationale milieu- of governancenormen ter bevordering van duurzaamheid.
Het gebruik van Chinese 5G-apparatuur in essentiële infrastructuur van de EU wordt door velen aangemerkt als een potentieel gevaar. 5G-technologie is een terrein waarop een gecoördineerde EU-aanpak voordelen zou kunnen opleveren, met name wat betreft de bezorgdheid over cyberbeveiliging, die van invloed kan zijn op de werking van de interne markt.
Aangezien de lidstaten de uitsluitende bevoegdheid hebben met betrekking tot nationale veiligheid, pakken zij de samenwerking met China op 5G-gebied elk op hun eigen manier aan. Sommige lidstaten kozen voor een voorzichtige aanpak, maar bleven samenwerken met het Chinese technologieconcern Huawei om 5G-netwerken uit te rollen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Duitsland en België. Tsjechië heeft de samenwerking met Chinese leveranciers van 5G-technologie juist (en terecht) stopgezet nadat zijn nationale centrum voor cyberveiligheid in 2018 een waarschuwing uitvaardigde.
