Een verlies van 600 miljoen euro: “Stop met de Vlaming wat wijs te maken.”
De federale belastinghervorming van de regering-De Wever zal in 2029 een tekort van maar liefst 600 miljoen euro veroorzaken in de Vlaamse begroting. Oeps. De herziening van het belastingstelsel, die lagere belastingtarieven introduceert, heeft een directe impact op de Vlaamse inkomsten. Wat als een voorzichtig positieve maatregel begon, zal vanaf 2028 dramatische gevolgen hebben voor de Vlaamse financiën. De gevolgen zijn volgens experten duidelijk: een enorme daling van de ontvangsten, een ongeziene kloof die de Vlaamse regering straks geen andere keuze zal laten dan drastisch bij te sturen.
Volgens de jongste berekeningen van het Departement Financiën en Begroting en de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), zullen de Vlaamse begroting in de komende jaren aanvankelijk licht positieve cijfers vertonen, met een kleine stijging van de inkomsten in 2025 (+45,1 miljoen euro), 2026 (+58,7 miljoen euro) en 2027 (+18 miljoen euro). Maar vanaf 2028, als de federale maatregelen hun volledige impact beginnen te tonen, zal de situatie omslaan: een verlies van 23,2 miljoen euro in 2028 zal in 2029 uitmonden in een tekort van maar liefst 611 miljoen euro. Dit komt vooral door de opcentiemen, die door de federale belastinghervormingen negatief worden beïnvloed.
Vlaamse begroting onder druk
De mooie droom - de zogenaamde ‘federale taxshift’ - is een nachtmerriev oor Vlaanderen. De Vlaamse regering had aanvankelijk gehoopt een buffer van 250 miljoen euro te hebben tegen de tijd dat de federale maatregelen in volle omvang hun effecten zouden tonen. Maar de voorlopige cijfers tonen aan dat dit absoluut niet zal volstaan. Vlaams minister van Begroting, Ben Weyts (N-VA), reageerde resoluut op de cijfers: “We moeten niemand iets wijsmaken. De cijfers maken duidelijk dat we in Vlaanderen extra inspanningen moeten doen om onze begroting in evenwicht te krijgen en te houden.” Hij benadrukt dat het van essentieel belang is om de Vlaamse rekeningen op orde te stellen, maar stelt tegelijk dat de federale belastinghervorming het werk bemoeilijkt.
De hervorming heeft dus niet alleen gevolgen voor de federale inkomsten, maar ook voor de gewestelijke en regionale begrotingen. De ingewikkelde financiering tussen de federale overheid en de gewesten maakt het voor Vlaanderen en Wallonië moeilijk om zich aan te passen aan de federale maatregelen, die uiteindelijk de portemonnee van de Vlaming zullen raken. Je moet geen pol en soc hebben gestudeerd om te beseffen dat dat tot politieke spanningen leidt, want Vlaanderen moet zijn eigen boekhouding afstemmen op een belastinghervorming die het niet zelf heeft geïnitieerd.
Jobbonus in gevaar?
De situatie kan nog ernstiger worden als blijkt dat de federale maatregelen om de werkende mensen met een laag inkomen te ondersteunen – met name de afschaffing van de Jobbonus – later dan verwacht daadwerkelijk gevolgen zullen hebben. De Vlaamse regering had afgesproken deze bonus voor de laagste inkomens te behouden totdat de federale taxshift die zou moeten compenseren. Maar zolang de timing van de federale maatregelen onduidelijk is, kunnen de exacte gevolgen voor de Vlaamse begroting niet nauwkeurig worden ingeschat. Volgens minister Weyts is het "te vrezen" dat de federale maatregelen pas tegen het einde van de regeerperiode het wegvallen van de Vlaamse Jobbonus volledig zullen compenseren. Met als gevolg dat Vlaanderen opnieuw zal moeten bijsturen om de werkende Vlamingen niet verder te belasten. De Vlaamse regering kijkt met argusogen naar de federale taxshift, maar is voorlopig nog niet in staat om concrete cijfers te leveren over het exacte verlies dat Vlaanderen zou lijden.
Opstandige oppositie
De oppositie is allesbehalve mild voor de Vlaamse regering. Egbert Lachaert en Maurits Vande Reyde van Open VLD trekken fel van leer. “Deze Vlaamse regering heeft altijd geweten dat de begroting voor 2029 niet haalbaar was. Toch presenteerden ze een financieel plan voor de lokale verkiezingen, dat achterhaald en zelfs vals was”, zeggen de Open VLD-fractieleiders. Ze beschuldigen de regering van misleiding: “Stop met de Vlaming wat wijs te maken en stel een eerlijke begroting op.”
Groen is eveneens fel kritisch. Fractieleider Mieke Schauvliege spreekt van een begroting die “op drijfzand” is gebouwd. “De plannen van de federale regering, met hun ‘Arizona’-strategie, slaan een gigantisch gat in de Vlaamse begroting in 2029. Wie gaat de rekening betalen? De werkende Vlaming? Of weer de zorg, kinderopvang en onderwijs? Dit kan en mag niet”, aldus Schauvliege, die haar zorgen uit over de structurele tekortkomingen die de federale belastinghervormingen veroorzaken.
De toekomst van de Vlaamse begroting
De complexiteit van de federale belastinghervormingen en de invloed die ze hebben op de Vlaamse begroting is onmiskenbaar. Het is duidelijk dat de Vlaamse regering zich genoodzaakt zal zien om extra bezuinigingen door te voeren of belastingen te verhogen om het verwachte tekort tegen te gaan. Terwijl de federale regering het belastingtarief verlaagt, dreigt Vlaanderen door de verloren inkomsten in een steeds moeilijker financieel klimaat terecht te komen.
Helaas, maar er is weinig ruimte voor nog meer bezuinigingen in vitale sectoren zoals zorg, onderwijs en klimaatmaatregelen.
(foto: Philip Reynaers/Photo News)
