Door de coronacrisis zouden we het bijna vergeten, maar België wordt vandaag, net als de meeste Europese landen, geconfronteerd met een breed scala aan dreigingen. Er is ongetwijfeld het jihadistisch terrorisme. En er zijn de verontrustende ontwikkelingen inzake inmenging- en spionageactiviteiten door buitenlandse mogendheden.
Serge Lipszyc, voorzitter van het Vast Comité van Toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Vast Comité I), schrijft het eind oktober van dit jaar in het laatste activiteitenverslag. Het Comité I is is belast met de controle op de activiteiten en de werking van de inlichtingendiensten VSSE (de burgerlijke Staatsveiligheid) en ADIV (militaire inlichtingendienst).
Lipszyc is vooral verontwaardigd over de vaststelling dat nieuwe informatie (over bijvoorbeeld potentiële terroristen) die in het bezit is van de politie-, justitie- en veiligheidsdiensten niet in real time wordt uitgewisseld, maar pas veel later wordt gedeeld, op basis van aanvragen om verlenging van veiligheidsmachtigingen, -attesten of -adviezen. “Deze informatie blijft onaanvaardbaar lang opgeslagen in hermetisch afgesloten silo’s. Deze vaststelling is meer dan verontrustend.”
Het doet denken aan de malaise tijdens de Dutroux-periode toen bleek dat politiediensten informatie niet wilden delen.
Uit een onderzoek van het Comité I blijkt overigens opnieuw dat er geen actieve, systematische opvolging in de tijd is van de situatie van een persoon voor wie een screening werd verricht. Een dergelijke doorlichting gebeurt bijvoorbeeld voor werknemers die op de terreinen van de luchthaven werken.
Dit brengt volgens het Comité I risico’s met zich mee, niet in het minst bij de dienst die de screening heeft aangevraagd en eventueel een individu in dienst heeft genomen op basis van een gunstige beoordeling. Zo wordt een toegangsbadge voor de terreinen van een luchthaven verstrekt voor een periode van vijf jaar, wat relatief lang is. In deze periode van vijf jaar zal enkel een nieuwe verificatie plaatsvinden, indien de betrokken persoon een nieuwe functie verkrijgt.
Tot slot blijft de steeds weerkerende klacht van onderbemanning van de inlichtingendiensten in België. “Reeds in september 1994 wees het Vast Comité I bij de publicatie van zijn eerste activiteitenverslag op het tekort aan mankracht bij de Veiligheid van de Staat en de Algemene Dienst Inlichting (later ADIV). Zesentwintig jaar na datum geldt deze vaststelling helaas nog steeds.”
