De vrede in het Midden-Oosten balanceert op een slappe koord zonder vangnet.
Zaterdag gaf Iran toe dat ze het passagierstoestel PS752 per ongluk uit de lucht hebben geschoten. Er vallen 176 doden omdat zenuwachtige Iranezen het toestel hebben aanzien voor een vijandelijk doelwit. Het is op zijn minst opmerkelijk te noemen dat Iran die fout toegeeft. Plots blijken de heldhaftige onderdanen van opperhoofd Soleimani zenuwachtige angsthazen. Of strooit Iran ons zand in de ogen en is het de stilte voor de storm?
Afgelopen week bombardeerde Iran twee Iraanse legerbases, het verklaarde zich niet langer te houden aan het atoomakkoord, er vloeiden wat traantjes op de begrafenis van Soleimani, de dochter van de generaal mocht roepen en vloeken tegen de grote Satan - de VS - en er vielen een 50-tal doden in de hysterische rouwstoet. Verder niets? Het is moeilijk te geloven dat een paar kapotgeschoten gebouwen op een legerbasis in Irak de grote wraak van Iran moet voorstellen.
Iran ziet zichzelf als beschermheer van de sjiitische moslims. Ook buiten het eigen land, in Irak, Syrië, Libanon, Jemen. In al die landen – met uitzondering van Irak – zijn sjiieten een minderheid. En in al die landen heeft Iran er de afgelopen decennia voor gezorgd dat die minderheden de overhand kregen of behielden. Iran heeft een regime dat geregeerd wordt door angst en ambitie. Ze zijn bang dat ook in eigen land de sjiitische islam zal worden overrompeld door de soenitische meerderheid. De soenieten zien de sjiieten als ketters.
Het is in het licht van die angst, dat het belang Van Soleimani voor Iran te begrijpen valt. Hij verdedigde een Iran dat zichzelf ziet als de behoeder van de ware Islam. De strijd tegen de soenitische IS was dan ook geen ondersteuning voor de VS, maar had een diepgewortelde religieuze drijfveer. In die zin heeft Trump gelijk als hij Soleimani afschildert als een terrorist. Soleimani was niet de architect van de agressieve machtsuitbreiding in de regio, maar gaf met zijn meedogenloze optreden gestalte aan dat beleid.
De kans is groot dat het niet tot een klassiek gekletter van de wapens zal komen tussen de VS en Iran, maar dat er zal gevochten worden, daar waar zij dat al decennialang doen: in de schaduw.
