Vandaag buigt het kernkabinet zich een eerste keer over een plan van Theo Francken.
De Belgische regering zit met een reusachtig prijskaartje voor defensie in haar maag. Defensieminister Theo Francken (N-VA) mag vandaag zijn financiële tovertrucs bovenhalen om extra miljarden in het leger te pompen. Maar waar wordt dat geld gehaald? Knippen in de sociale zekerheid zou een no-go, zijn, en hogere belastingen zijn voor sommigen heiligschennis. Een explosief debat dus.
Regering op zoek naar miljarden
Premier Bart De Wever verzamelt zijn vicepremiers en minister Francken rond de tafel voor de eerste grote krachtmeting van zijn Arizona-coalitie. De inzet: een fors investeringsplan voor defensie, waarbij 2 procent van het bbp naar het leger moet vloeien. Een ferme smak geld, goed voor minstens 17 miljard euro tegen het einde van de legislatuur. Ambitieus, maar noodzakelijk, zo klinkt het in regeringskringen. In Wetstraat zitten ze nog lang niet op dezelfde golflengte over een verdere stijging naar 2,5 procent van het bbp en daar mikken de ijzervreters wel op. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi en de Franstalige liberalen van MR hebben dat ballonnetje echter al lek geprikt.
De ‘gewone’ begroting piept en kraakt, plots wil iedereen extra geld. Minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) eist 141 miljoen euro voor justitie en de strijd tegen drugsgeweld. MR wil meer middelen voor politie en cyberveiligheid. En Maxime Prévot (Les Engagés) pleit voor extra investeringen in diplomatie. Een pot nat, en de pot is leeg.
De Francken-formule: defensiebons en uitverkoop
Francken hoopt de portefeuille van de burger aan te spreken met de uitgifte van defensiebons, een soort staatsbon specifiek voor militaire investeringen. Minister van Financiën Jan Jambon (N-VA) mag de details uitwerken. In theorie een slimme zet: burgers en bedrijven kunnen investeren in de eigen oorlogstuig/veiligheid. Maar niemand weet of de Belg staat te springen om zijn zuurverdiende centen rechtstreeks in de defensiekas te storten.
Daarnaast ligt er een plan op tafel om een defensiefonds op te richten, gespekt door dividenden van overheidsbedrijven zoals Belfius. Ook een verkoop van bepaalde overheidsdeelnemingen, zoals in verzekeraar Ethias, wordt niet uitgesloten. Maar daar wringt het schoentje: een eenmalige geldinjectie lost structurele financiering niet op.
Waar trekken we de lijn?
De grote pijnpunten blijven dezelfde. De linkerzijde, met Vooruit, Les Engagés en CD&V, wil het geld niet uit de sociale zekerheid halen. "Besparingen op de arbeidsmarkt of pensioenen zijn uitgesloten," klinkt het ferm bij CD&V. "We halen er al miljarden uit, dat volstaat wel even."
Langs de rechterflank roepen Francken en MR-kopstuk Georges-Louis Bouchez om het hardst dat belastingverhogingen niet aan de orde zijn. Voor de progressieve partijen is een extra belasting op vermogenswinsten wél bespreekbaar. Arizona balanceert op een slap koord.
Geen cheque zonder factuur
Een bijkomend twistpunt: sommige regeringspartijen willen pas groen licht geven voor extra defensiebudget als er duidelijkheid komt over de besteding ervan. Nieuwe tanks? Extra gevechtsvliegtuigen? CD&V wil alleszins geen blanco cheque richting Washington. "We willen weten wat Francken met dat geld gaat doen," klinkt het scherp. "We gaan geen Amerikaanse speelgoedcatalogus afvinken zonder inspraak."
Ondertussen groeit de druk op De Wever. Zijn droom om de overheidsfinanciën te saneren botst frontaal met de realiteit van torenhoge investeringen. Het belooft een gevecht te worden tussen blinde ambitie en harde budgettaire grenzen. Hoe dit ook uitdraait, we vrezen dat de politieke schade niet min zal zijn.
(Foto: Didier Lebrun/ /Photo News)
