Zaterdag 9 november 1985 omstreeks 19u40. Aalst, op de hoek van de Parklaan nr 50 en Geraardsbergsestraat. Elf november valt op een maandag. Het warenhuis van Delhaize is dan dicht. Het betekent dat er veel klanten zijn op zaterdag.
Een Volkswagen Golf parkeert zich op een van de parkings van het warenhuis Delhaize te Aalst. Drie mannen stappen uit en begeven zich in de richting van de winkel. Ze zijn gewapend. De daders schieten onmiddellijk op voertuigen en op de klanten die zich op de parking bevinden. De schoten worden in de winkel gehoord.
De werknemers en het clienteel vluchten naar de achterzijde van het warenhuis of verstoppen zich achter de rekken.De drie daders betreden de winkel en gebieden de aanwezigen te gaan liggen. De gerant wordt gegijzeld en wordt meegenomen naar de burelen. De brandkast word geleegd en er wordt een kleine koffer meegenomen.
Bij het verlaten van de burelen kan de gerant vluchten. Hij wordt nog onder vuur genomen, maar weet te ontkomen. De drie gangsters begeven zich naar de uitgang. Ter hoogte van de uitgang liggen twee kinderen op de grond die onder vuur worden genomen. Ze zijn beiden gewond. Voor de uitgangsdeur ligt een vrouw op de grond. Zij wordt doodgeschoten.
Op dat ogenblik zijn er reeds meerdere politiepatrouilles ter plaatse die zich ophouden ter hoogte van de Geraardsbergsestraat. De drie daders steken de parking over en gaan richting hun voertuig. Een van de drie - gewapend met een riot gun- begeeft zich evenwel naar de Geraardsbergestraat en schiet in de richting van de politievoertuigen.
De Volkswagen Golf komt naar de straat gereden waarna de derde man instapt via de kofferruimte. De wagen vertrekt in de richting van Ninove via de oude steenweg met gedoofde lichten en open koffer. Totale buit: 737.777 Belgische frank (ongeveer 18.289 euro).
Enkele uren later, terwijl honderden ramptoeristen voor het warenhuis samentroepen, houdt de politie van Aalst in het naburige commissariaat een geïmproviseerde persconferentie. Een officier wandelt de gang in, tast in zijn broekzak en tovert een kogelhuls tevoorschijn. 'Kijk, opgeraapt op de parking van Delhaize', glundert de souvenirjager. De anekdote illustreert volgens journalisten René De Witte en Dirk Selleslagh van De Tijd het amateurisme waarmee het onderzoek naar de Aalsterse overval is gestart.
Freddy Troch is niet de eerste onderzoeksrechter die belast werd met het onderzoek naar de overval op de Delhaize in Aalst. Op de avond van de feiten was het onderzoeksrechter Leo Tas die op het terrein van de misdaad afstapte. De Tijd: “Tas beging meteen een blunder door de parking van de Delhaize ter hoogte van de zogenaamde Docusberg met nadarhekken af te sluiten. De speurders gingen er immers vanuit dat de Bende slechts één enkele vluchtweg had, namelijk langs de Ninoofsesteenweg.”
In feite beschikte de bende over een alternatieve ontsnappingsroute. De Docusberg leidt immers naar een wandelpad van zowat 2 meter breed dat langs het natuurgebied Osbroek loopt en toegang verschaft tot drie vluchtwegen. Het wandelpad zal niet worden onderzocht. Ook onderzoeksrechter Troch blijft later beweren dat het Delhaize-filiaal met zijn enkele uitgang, een muizenval was.
Dat is een foute redenering volgens de journalisten die het dossier zeer goed kennen. Het handhaven van deze stelling heeft als belangrijk gevolg dat speurders twee belangrijke gebeurtenissen van voor de overval onder de mat veegt. De Tijd: "Deze gebeurtenissen hadden nochtans het verschrikkelijke bloedbad kunnen voorkomen."
Een maand na de overval in Aalst konden de politiediensten in Aalst overigens nog maar zes mensen en een auto inzetten voor hun onderzoek. Wonder boven wonder heeft de BOB van Dendermonde toen de sigarettendiefstal van Lokeren opgehelderd, waarbij de bende De Staercke te voorschijn kwam. Ook deze zaak speelde zich af in een Delhaize, en de teruggevonden wagen was eigenaardig verbouwd, net als de Bende-auto's. Onderzoeksrechter Leo Tas heeft de aandacht daarop gevestigd, en zo is het Delta-team ontstaan.
De journalisten van De Tijd vestigen het belang op deze tweede vluchtweg. “Een van de drie vluchtwegen langs deze route bevindt zich in de Frans Blackaertdreef, vlakbij het stadspark van Aalst. Op 31 oktober 1985 - of negen dagen voor de overval - speelt zich volgend tafereel af in de dreef. Het is avond en donker. Luc H., een ingenieur uit Zele, is samen met zijn vriendin Suzy rondjes aan het lopen op de atletiekpiste aan de Frans Blanckaertdreef wanneer hij plots een beige Ford Taunus en drie verdachte figuren opmerkt. De mannen zijn blijkbaar op verkenning. Luc en Suzy worden bang en beslissen maar naar huis te keren. Wanneer ze de Ford Taunus naderen zien ze de bestuurders uit de wagen springen en zich verschansen in het struikgewas. Enkele meter verder staan ze plots oog in oog met een man die uit het Osbroekgebied komt gerend.”
“Luc vindt de hele bedoening zo verdacht dat hij beslist zich naar het politiekantoor van Aalst te begeven. Het duurt even alvorens hij de officier van wacht kan overtuigen een patrouille uit te sturen naar de Frans Blanckaertdreef. De patrouille zal de beige wagen zien wegrijden. De nummerplaat wordt niet genoteerd.”
“Twee jaar later, op 16 mei 1987, slaat Luc Het Laatste Nieuws open en wordt hij met verstomming geslagen wanneer hij een foto opmerkt van Philippe De Staercke. Geen twijfel mogelijk. Ook Suzy is formeel. Dat is de man met wie ze in oktober 1985 oog in oog hebben gestaan. Op 10 juni 1987 leggen Luc en Suzy daarover een verklaring af.”
Het is volgens De Witte en Selleslagh niet op basis van deze getuigenis, maar op basis van andere elementen dat Philippe De Staercke door onderzoeksrechter Troch in verdenking wordt gesteld van mededaderschap aan de overval in Aalst. De Tijd: “Toch lijkt het zeer aannemelijk dat Luc en Suzy wel degelijk de getuige zijn geweest van een verkenningsoperatie van de Bende.”
De getuigenis die ze op 31 oktober 1985 aflegden bij de politie van Aalst had volgens De Witte en Selleslagh een eerste aanwijzing kunnen zijn dat er iets op til was in Aalst.
Maar er is meer volgens hen. “Eveneens enkele dagen voor de overval op de Delhaize krijgt de politie van Aalst het bezoek van een verontruste vader. Die komt vertellen dat zijn zoontje zich bij het avondmaal heeft laten ontvallen dat hij in de buurt van de Docusberg een plastiek zak heeft ontdekt met daarin een aantal wapens. Ter plaatse ontdekt de politie inderdaad een zak met daarin een riot gun en twee pistolen waaronder een Smith & Wesson. De wapens zijn geladen en zijn met tape afgeplakt op de plaatsen waar anders vingerafdrukken zouden achtergelaten worden. Hoewel de wapens in de onmiddellijke buurt van Delhaize worden ontdekt, gaat nog steeds geen lichtje branden.”
De wapenvondst had volgens De Witte en Selleslagh vooraf een signaal kunnen zijn. “Achteraf wekt de vondst de vraag op of de Bende-overval niet al dagen eerder was gepland. Het is weinig waarschijnlijk dat de Bende wapens dagenlang onbeheerd in het struikgewas zou hebben achtergelaten. Werd de overval uitgesteld? Zo ja, waarom? De vragen zullen allicht nooit beantwoord worden.”
'De Delhaize van Aalst was geen risico-Delhaize', zo verklaarde Troch tijdens zijn eerste getuigenis voor de commissie. Het is daarom dat er geen bewaking werd georganiseerd aan het Aalsterse warenhuis. Ook daarover bestaan er twijfels volgens de journalisten. Volgens een getuige werd tot voor het weekeind van 2 november op de Parklaan een discrete bewaking georganiseerd. Waarom werd die plots afgeblazen?
Het voorgaande kan volgens de journalisten de verkeerde indruk wekken dat onderzoeksrechter Troch en de cel-Delta slecht werk zouden hebben geleverd. “Niets is minder waar. Aan één axioma lieten Troch en zijn mannen zich niet vangen. Dat is het fabeltje dat het de Bende om het geld was te doen, een thesis die door topmagistraten als procureur des konings Deprêtre van Nijvel en advocaat-generaal emiritus Jaspar nog steeds wordt onderschreven.”
Troch zocht het motief van de overval elders. “Het gerechtelijk dossier dat de Delta-cel van Dendermonde samenstelde bevat tal van zeer intrigerende sporen. Een van de sporen draait rond twee topfiguren van de warenhuisketen die, door hun betrokkenheid in een zedendossier, mogelijk vatbaar waren voor chantage. Troch wilde ook weten of de bende van Patrick Haemers mogelijk niet verwant was aan de Bende van Nijvel. Hij wilde een blik werpen in het dossier van de 'gezelfmoorde' Paul Latinus van de extreem-rechtse groep Westland New Post en van de vermoorde FN-ingenieur Juan Mendez.”
“Troch wilde verschillende grote dossiers inkijken die mogelijk de schemerzone tussen de bovenwereld en de onderwereld zouden blootleggen. Kortom, Troch kwam stilaan tot de conclusie dat de overval van de Bende van Nijvel in Aalst mogelijk moet worden geplaatst in een groot geheel dat de vulgaire criminaliteit overstijgt.”
De journalisten schrijven het artikel als Troch voor de Bendecommissie van De Kamer getuigt. “Nog anders gesteld: er heeft misschien zelfs nooit een Bende van Nijvel bestaan, maar wel een reeks commando's in opdracht van wat men de Bende van België zou kunnen noemen. Deze stelling wordt onderschreven door de verklaringen die de Brusselse substituut Jean-François Godbille voor de commissie aflegde. Het was, naast de getuigenis van ex-BOB'ers Balfroid en Bihay, zowat het enige interessante wat tot nu toe op de commissiebijeenkomsten te rapen viel.”
“Troch moest op niet te veel applaus voor zijn theorieën rekenen. Meer zelfs, de Dendermondse onderzoeksrechter mocht inpakken. Op 11 december 1990 werd hij, na een schandelijke manipulatie door onder meer het kabinet van de toenmalige minister van justitie Melchior Wathelet, ontheven van zijn onderzoeksopdracht.” Manipulatie loopt volgens de journalisten als een rode draad door het hele Bende-verhaal.
