Afdreigen of politieke symboliek?
Vanaf vandaag start de Koninklijke Marechaussee met nieuwe grenscontroles aan de Nederlandse grenzen met België en Duitsland. Een daadkrachtig besluit van Asielminister Faber, bedoeld om mensensmokkel en illegale migratie tegen te gaan. Toch lijkt de maatregel eerder een kwestie van politieke symboliek dan een effectieve ingreep. Met een schamele capaciteit en een aanpak die vooral gebaseerd is op steekproeven, is de kans klein dat de doorsnee automobilist er iets van merkt.
“Maximaal vijftig man en een groot grensgebied”
Hoewel de marechaussee volgens het Neerlandse besluit alle 800 grensovergangen zou mogen bewaken, is de praktijk een stuk minder indrukwekkend. Vakbond Marver spreekt van een maximaal inzetbare capaciteit van vijftig marechaussees. Daarmee worden de controles eerder een druppel op een gloeiende plaat dan een stevige barrière. “De kans dat je gecontroleerd wordt is minimaal,” aldus een woordvoerder.
Er komen geen slagbomen, verkeersfuiken of uitgebreide controleposten.
Automobilisten worden steekproefsgewijs naar een controlepunt geleid, zoals afgelopen nacht bij Bad Nieuweschans in Groningen. Dat is ver weg van het Vlaamse land. Het enige advies dat écht telt: zorg dat je een geldig identiteitsbewijs bij je hebt.
Meer bevoegdheden, zelfde aanpak
De controles worden uitgevoerd onder de noemer Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV) - het kind moet een naam hebben - een systeem dat de marechaussee al jaren hanteert. Nieuw is dat controleurs nu langer op dezelfde plek mogen blijven staan en dat ze uitgebreidere bevoegdheden krijgen in internationale treinen. Zo mag de marechaussee vanaf vandaag onbeperkt coupés doorzoeken op bepaalde trajecten, waar voorheen een maximum van vier coupés gold.
Toch blijven de kernvragen: hoe effectief kan deze aanpak zijn? En wat betekenen deze controles voor de dagelijkse pendelaars die de grens over moeten?
Onrust in de Nederlandse politiek
Tijdens een debat in de Tweede Kamer afgelopen week werd Nederlandse minister van Asiel en Migratie, Faber stevig aan de tand gevoeld. Haar plan rammelt, zeggen critici, en de minister wist geen geruststellende antwoorden te geven. Faber reageerde geïrriteerd: “Ik weet niets van onbeantwoorde vragen op mijn ministerie.” Een opmerking die leidde tot nog meer verontwaardiging bij Kamerleden.
Ook vanuit grensgemeenten klinkt kritiek. Burgemeesters van 46 gemeenten maakten zich zorgen over mogelijke overlast en onduidelijkheden rondom de uitvoering. Minister Faber kon die zorgen tijdens een overleg deels wegnemen door te benadrukken dat de controles gericht zullen plaatsvinden, zonder files of andere grootschalige hinder.
De erfenis van 25 jaar bezuinigen
De grenscontroles worden uitgevoerd binnen de huidige capaciteit van de Nederlandse marechaussee, en daar wringt het schoentje. In de afgelopen 25 jaar is er stevig bezuinigd op Defensie en de marechaussee. Hierdoor is het beschikbare aantal grensbewakers niet meer toereikend voor een grootschalige controleoperatie.
De inzet van extra personeel lijkt voorlopig onhaalbaar, wat betekent dat de controles een puur symbolisch karakter krijgen. “Je weet niet waar en wanneer de controles plaatsvinden. Dat kan overal zijn, maar met deze capaciteit blijft de impact beperkt,” aldus een insider binnen de marechaussee.
Zes maanden of eerder stoppen?
Het plan van minister Faber voorziet in een periode van zes maanden grenscontroles, maar er is al discussie over een mogelijke vervroegde stop. Grensgemeenten pleiten ervoor om na een evaluatie te kijken of de controles eerder beëindigd kunnen worden.
Voor nu blijft het afwachten hoe de operatie zich ontwikkelt. De zichtbare impact van de grenscontroles zal voor ons minimaal zijn. Het politieke spel achter de schermen daarentegen, belooft ook in Nederland nog maandenlang voor vuurwerk te zorgen.
(Foto: Shutterstock)
