Ambtenaren van het Ministerie van Binnenlandse Zaken in het VK hebben toegegeven dat “we volledig grip verloren” op de situatie in een berucht asielverwerkingscentrum dat leidde tot 18.000 mensen die onrechtmatig werden vastgehouden onder afschuwelijke omstandigheden.
The Guardian: “Overbevolking in Manston, een voormalige RAF-basis in Kent, leidde in het najaar van 2022 tot een uitbraak van difterie en schurft. Asielzoekers die het Kanaal waren overgestoken in kleine bootjes, werden gedwongen te slapen op vieze vloeren of op platgewalste kartonnen dozen, terwijl toiletten overstroomden met ontlasting. Vrouwen en kinderen werden gedwongen te slapen in de buurt van niet-verwante mannen en er waren beweringen van aanvallen door bewakers.”
Overheidsdocumenten die vorige week bij het hooggerechtshof werden vrijgegeven, onthullen dat de situatie in Manston nog veel erger was dan nieuwsberichten oorspronkelijk suggereerden. Maar het hof hoorde ook dat het achterhalen van de waarheid moeilijk kan blijken te zijn omdat “het lijkt alsof er geen stappen zijn ondernomen om relevante WhatsApp-berichten te bewaren en te verkrijgen”.
Drie voormalige ministers van Binnenlandse Zaken, Priti Patel, Grant Shapps en Suella Braverman, en twee voormalige premiers – Boris Johnson en Rishi Sunak – moeten nu mogelijk voor een officieel onderzoek verschijnen.
Asielzoekers zouden niet langer dan 24 uur in Manston worden vastgehouden, maar de nieuwe documenten laten zien dat 18.000 mensen – van de in totaal 29.000 die tussen juni en november 2022 werden verwerkt – daar veel langer werden vastgehouden.
De overheid kan nu gedwongen worden om tientallen miljoenen ponden aan compensatie uit te betalen.
The Guardian nog: “Manston werd in januari 2022 geopend voor de verwerking van aankomsten van kleine boten. In de zomer van dat jaar waren de omstandigheden echter sterk verslechterd, omdat beter weer voor de oversteek van het Kanaal leidde tot steeds meer aankomsten. De situatie werd kritiek in het najaar van 2022, toen de locatie, die was ontworpen voor maximaal 1.600 mensen, 4.000 mensen kon huisvesten.”
Op 19 november overleed de Koerdische asielzoeker Hussein Haseeb Ahmed, die in Manston was geregistreerd, in het ziekenhuis nadat hij difterie had opgelopen.
De vorige regering stemde ermee in om een wettelijk onderzoek te houden naar wat er misging in Manston, maar in september besloot de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, Yvette Cooper, om het te degraderen naar een onafhankelijk onderzoek met minder bevoegdheden om getuigen, zoals voormalige ministers van Binnenlandse Zaken, te dwingen om aanwezig te zijn. Ze noemde de verwachte kosten van het geplande onderzoek - ongeveer £ 26 miljoen - als reden om het te degraderen naar een veel goedkoper onderzoek dat zich richt op het beoordelen van documenten, met een geschatte kostprijs van £ 2,6 miljoen.
In een juridische procedure tegen deze beslissing die vorige week bij het hooggerechtshof werd geopend, werd voor het eerst nieuwe informatie door de regering bekendgemaakt, die de omvang onthulde van wat er misging in Manston in de periode van 1 juni tot 22 november 2022.
De documenten tonen ook aan dat het personeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken geen betrouwbare gegevens had over Manston tussen september en november 2022 "omdat we er volledig onze grip op verloren".
Advocaten van de asielzoekers die de zaak bij het hooggerechtshof aanhangig maakten, zeiden in hun schriftelijke verklaringen: "Het lijkt onomstreden dat er sprake was van grootschalige wetsovertreding door het departement van de gedaagden [het ministerie van Binnenlandse Zaken]", en voegden eraan toe dat meerdere personeelsleden betrokken zijn bij "beschuldigingen van systematisch falen" en dat er behoefte is aan onderzoek naar "kwesties van management en institutionele cultuur".
Een van de belangrijkste vragen die de advocaten hopen dat het onderzoek zal proberen te beantwoorden, is of Patel of Braverman een bevel heeft gegeven om te stoppen met het overbrengen van pas aangekomen asielzoekers van Manston naar hotels vanwege kritiek op het gebruik van dure accommodatie om hen te huisvesten - een besluit dat leidde tot de overbevolkingscrisis in het verwerkingscentrum.
Volgens documenten die bij de rechtbank zijn ingediend: “In juni 2022 werd operationele commandanten in Manston verteld dat 'de hotelpijplijn is afgesloten'.”
Lewis Kett, advocaat bij Duncan Lewis, die een aantal asielzoekers in de zaak vertegenwoordigt, zei: "De aantallen die waarschijnlijk onrechtmatig in Manston zijn vastgehouden, zijn volkomen ongekend en de omstandigheden waarin ze werden vastgehouden waren betreurenswaardig.
“Een onafhankelijk onderzoek zal de bevoegdheden en middelen nodig hebben om goed te begrijpen hoe dit is gebeurd, om lessen te trekken en te voorkomen dat een incident als dit zich opnieuw voordoet.”
Bronnen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken zeiden volgens The Guardian dat ze geen commentaar geven op de voortzetting van de gerechtelijke procedures. Patel en Braverman werden benaderd voor commentaar.
