Een masterclass ‘niet antwoorden op vragen’.
De Amerikaanse politiek serveert drama en ontkenning. Het laatste tv-debat tussen de running mates van de presidentskandidaten was daarop geen uitzondering. J.D. Vance, de Republikeinse Senator die in het kamp van Donald Trump strijdt voor het vicepresidentschap, slaagde erin om zijn ingestudeerde kalmte en charme te bewaren. Zelfs toen hem de vraag rechtstreeks werd gesteld of hij erkent dat Trump de verkiezingen van 2020 heeft verloren, bleef hij standvastig bij zijn mantra: "Ik focus me op de toekomst."
Tijdens het debat met Tim Walz, de Democratische gouverneur van Minnesota, toonde Vance zich opmerkelijk vriendelijk. Geen gescheld, geen persoonlijke aanvallen, enkel een goedgeoliede poging om Trump opnieuw in de schijnwerpers te zetten als de redder van Amerika. Toch schuilde er onder die gepolijste façade iets wat niet uitgesproken mocht worden: de nederlaag van Trump in 2020. Terwijl Walz hem rechtstreeks confronteerde met die ongemakkelijke waarheid, week Vance uit, met een glimlach die veel leek te zeggen, maar eigenlijk weinig losliet.
Een beleefd steekspel over de grote thema's
In de schaduw van deze politieke ontwijking ontrolde zich een debat dat, ondanks de hoffelijke toon, toch enkele scherpe contrasten blootlegde. Gedurende 90 minuten kruisten Vance en Walz de degens over onderwerpen die de kern van de huidige Amerikaanse samenleving raken: de crisis in het Midden-Oosten, immigratie, belastingen, abortus, klimaatverandering en uiteraard de economie.
Toen beide heren werd gevraagd of ze een Israëlische aanval op Iran zouden steunen, leek Vance de vraag aan te grijpen als een moment om zichzelf nogmaals voor te stellen aan het Amerikaanse publiek. “Veel kijkers kennen mij en de gouverneur waarschijnlijk nog niet goed genoeg,” zei hij, alsof de camera's slechts bijzaak waren. Ondertussen probeerde een nerveuze Walz Trumps leiderschap uit zijn eerste termijn als president te bekritiseren. Volgens Walz was Trump, met zijn drang om te pronken met de grootte van zijn menigtes, precies het tegenovergestelde van wat het land nu nodig heeft.
Vance bleef trouw aan de lijn die hem was ingeprent: Israël heeft het recht zichzelf te verdedigen en hij zou hun oordeel volgen. Ondertussen maakte Walz van de gelegenheid gebruik om te waarschuwen dat Trumps wispelturige buitenlandse beleid Iran dichter bij een kernwapen heeft gebracht.
De verkiezingsuitslag van 2020: een niet te nemen obstakel
Maar het meest opvallende moment van het debat bleef toch de weigering van Vance om simpelweg te erkennen dat Trump de presidentsverkiezingen van 2020 verloren heeft. “Tim, ik focus me op de toekomst,” antwoordde hij ontwijkend toen Walz hem rechtstreeks vroeg naar de uitslag van 2020. Walz liet dat niet zomaar passeren en noemde het een “non-antwoord”. In het oog van velen was het echter veel meer dan dat: het was een teken dat de Republikeinen blijven vastzitten in een narratief dat Trump onterecht als verliezer neerzet.
Het was een ongemakkelijke stilte in een verder beleefd debat. Terwijl de Democratische achterban luid applaudisseerde voor Walz' pleidooi om “voor de democratie op te komen”, wist Vance het gesprek handig weg te sturen van dit pijnlijke onderwerp en terug naar zijn stokpaardjes: immigratie, inflatie en de economie.
Beleidsverschillen, geen persoonlijke vete
Anders dan bij veel andere recente politieke debatten, bleef dit gesprek grotendeels beschaafd. De persoonlijke aanvallen die het presidentsdebat tussen Kamala Harris en Donald Trump kenmerkten, bleven hier achterwege. Walz en Vance leken vastberaden om hun verschillen voornamelijk in beleid te zoeken. Maar dat betekent niet dat er geen steekjes werden uitgedeeld.
Vance, die onmiskenbaar zijn zinnen had gezet op het aanpakken van Harris, vroeg zich luidop af waarom zij als vicepresident niet meer had gedaan om de inflatie en illegale immigratie te beteugelen. Walz, op zijn beurt, zette Trump neer als een miljardair die zijn tijd in het Witte Huis vooral had besteed aan het bevoordelen van de superrijken, terwijl hij benadrukte dat zowel hijzelf als Harris afkomstig zijn uit de middenklasse.
En alsof niet op kon, viel Walz ook Trumps onvoorspelbaarheid aan. Hij herinnerde het publiek eraan dat Trump de Republikeinen in het Congres had gedwongen om een immigratiewet te laten vallen, net toen er consensus leek te zijn bereikt tussen beide partijen.
Abortus: een verschuiving in toon
Het debat raakte ook de gevoelige kwestie van abortus aan. Walz haalde fel uit naar Trump voor zijn rol bij het benoemen van drie conservatieve rechters van het Hooggerechtshof, wat uiteindelijk leidde tot de afschaffing van het landelijke recht op abortus. "Wij zijn voor vrouwen. Wij zijn voor de vrijheid om je eigen beslissing te nemen,” zei Walz krachtig. Hij beschuldigde Trump en Vance ervan vrouwen hun autonomie te willen ontnemen.
Vance - die bekend staat om zijn uitgesproken conservatieve standpunt over abortus - verraste vriend en vijand door plots een gematigder toon aan te slaan. Hij stelde dat hij geen voorstander meer is van een nationaal abortusverbod, hoewel hij dit standpunt in het verleden wel verdedigde. “Ik wil dat de Republikeinse partij in de ruimste zin van het woord ‘pro-familie’ wordt,” verklaarde hij. Hij gaf toe dat de partij het vertrouwen van het Amerikaanse volk op dit vlak heeft verloren en dat ze “veel beter hun best moeten doen” om dat vertrouwen terug te winnen.
Slotakkoord: charme versus confrontatie
Het debat tussen Vance en Walz was een beschaafd duel, waarbinnen Vance zijn imago van de charmante running mate van Trump hooghield, ondanks zijn weigering om het 2020-verhaal los te laten. Walz, daarentegen, bleef vasthouden aan het belang van democratie en het respecteren van verkiezingsuitslagen.
Terwijl Vance als een gladde politicus uit de strijd kwam, blijft zijn ontkenning van Trumps verlies in 2020 een doorn in het oog van wie gelooft in de fundamenten van de Amerikaanse democratie. Doch, als we één ding hebben geleerd van dit beleefde debat, is het dat charme en ontwijking soms hand in hand gaan – en dat in de politiek niets ooit écht wordt toegegeven, behalve misschien een glimlach.
(Foto: screenshot X)
