Vlaanderen heeft al lang een warme band met Zuid-Afrika, al was het maar door een gemeenschappelijke taal. En sinds de afschaffing van het apartheidsregime in 1994 heeft de Vlaamse overheid ook een intense politieke relatie opgebouwd met het land.
Zuid-Afrika was daarbij lang één van de prioritaire landen van de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking. In haar regeerakkoord 2019-2024 heeft de Vlaamse Regering bepaald dat ze de samenwerking met Zuid-Afrika wel wil bijsturen. In dat kader beslist ze nu om de samenwerking te heroriënteren van een ontwikkelings- naar een sterke politieke, economische en diplomatieke samenwerking, met de nadruk op handel en investeringen, alsook op innovatie, onderzoek en ontwikkeling, sociale en circulaire economie, de vierde industriële revolutie en de blauwe economie.
De Vlaamse overheid onder impuls van Jan Jambon (N-VA) wil ook de dialoog aangaan en samenwerking initiëren rond de grote thema's die de internationale diplomatieke agenda beheersen zoals klimaat, migratie, digitalisering, mensenrechten en goed bestuur.
De Vlaamse minister-president zal daarom ook de Zuid-Afrikaanse regering het voorstel doen om het Memorandum of Understanding (MoU) over de ontwikkelingssamenwerking met Zuid-Afrika van 2001 te beëindigen.
Een MoU of memorandum van overeenstemming is een document waarin twee of meer partijen hun gezamenlijke voornemens vastleggen. Het is een meer formele variant van het herenakkoord, maar is evenmin juridisch afdwingbaar. Soms bevat het document de basiselementen van een eropvolgend contract. Een memorandum van overeenstemming wordt meestal gebruikt omdat een juridisch bindende overeenkomst niet nodig is of omdat partijen (nog) geen bindende overeenkomst kunnen of willen aangaan.
De toekomstige relatie met Zuid-Afrika zal een analoge invulling krijgen als die met andere belangrijke landen buiten Europa. De donor-ontvanger relatie zal plaats maken voor een meer gelijke samenwerking op diplomatiek, economisch en politiek vlak. De klemtoon verschuift daarbij van middelenoverdracht naar uitwisseling op het vlak van kennis en expertise.
