Brussel: het luilekkerland voor valse steun.
De Pano-redactie onthult een schokkend verhaal over fraude met valse adressen, waarbij sociale media dienen als marktplaats voor schimmige transacties. Voor slechts 250 euro per maand koop je geen woning, maar een adres dat je toegang geeft tot sociale steun en leeflonen – vaak zonder enige controle. Het epicentrum van deze praktijk? Anderlecht, waar het OCMW al jaren kreunt onder chaos, werkdruk en beschuldigingen van cliëntelisme.
“Liefst in Brussel, daar laten ze je met rust”
Een simpel zoekertje op Facebook Marketplace, en het systeem barst uit zijn voegen. De Pano-redactie plaatste een fictieve advertentie: “Adresse à louer”. Binnen enkele uren stroomden de reacties binnen. Mensen van over heel België én daarbuiten toonden interesse. Niet om er te wonen, wel om een vals adres te gebruiken voor steun bij het lokale OCMW.
Een vrouw uit Dilbeek legt uit: “Ik heb een appartement, privéparking en alles. Maar ik wil me inschrijven bij het OCMW in Brussel. Het is hier veel strenger dan daar.” Een man uit Duitsland vertelt dat hij zijn adres nodig heeft om een werkloosheidsuitkering te krijgen. De boodschap is duidelijk: in Brussel, en vooral in Anderlecht, lijken de regels soepeler en de controles minimaal.
Leeflonen zonder bewijs: het aanzuigeffect van Anderlecht
Een eerder onderzoek van Pano toonde al aan dat het OCMW van Anderlecht kwetsbaar is voor misbruik. Medewerkers vertelden hoe leeflonen worden toegekend zonder degelijke controle. “Het gebeurt regelmatig dat iemand zich inschrijft met een verzonnen adres of een verhaal dat niet klopt,” getuigt een maatschappelijk assistent anoniem.
Met een torenhoge werkdruk – sommige medewerkers beheren tot 200 dossiers tegelijk – is er weinig ruimte om aanvragen grondig na te trekken. Volgens personeelsleden is er ook sprake van druk vanuit de leiding. “Mensen die rechtstreeks naar de voorzitter gaan, krijgen vaak sneller hun zin,” aldus een medewerker.
Adressen te huur: 250 euro voor een postcode
Op sociale media blijkt een hele markt te bestaan voor valse adressen. Mensen bieden adressen te huur aan, expliciet bedoeld om te frauderen. Pano ging undercover, deed zich voor als geïnteresseerde en kreeg onmiddellijk bevestiging: “Je wil niet wonen? Enkel het adres? Geen probleem. Dat kost 250 euro per maand.”
De redactie plaatste ook een eigen zoekertje en ontving meer dan honderd reacties. Eén man gaf toe al een ruime woning te hebben, maar een adres te zoeken voor het OCMW. Een vrouw vertelde dat ze haar uitkering verhoogd wilde zien door zogenaamd alleen te wonen.
“Iedereen is gescheiden”
Volgens maatschappelijk assistenten van het OCMW Anderlecht proberen veel mensen via valse verklaringen een hogere steun te krijgen. “Iedereen zegt tegenwoordig dat ze alleen wonen. Zelfs koppels met kinderen beweren apart te zijn,” zegt een medewerker. “Ze noemen het een ongelukje als er dan toch een kind bijkomt.”
Een vrouw die reageerde op het zoekertje van Pano, legde uit hoe ze met haar man samenwoont, maar liever apart staat ingeschreven. “Mijn man werkt nu en daardoor willen ze mijn uitkering intrekken. Met een apart adres krijg ik meer geld.”
Het systeem op de helling
De onthullingen van Pano roepen vragen op over het functioneren van sociale hulpverlening in Brussel. Hoe kan het dat zulke flagrante praktijken zo lang onopgemerkt blijven? Volgens experts ligt het probleem in de combinatie van werkdruk, politieke inmenging en een tekort aan controle.
“Zonder controle voed je misbruik”
Het OCMW-systeem in Brussel werd ooit opgericht om de meest kwetsbaren te ondersteunen, maar lijkt nu het slachtoffer van zijn eigen soepelheid. Terwijl maatschappelijk assistenten op hun tandvlees lopen, profiteren anderen schaamteloos van de mazen in de wet.
Volgens Pano toont deze reportage niet alleen een lokaal probleem, maar legt het de pijnpunten bloot van een systeem dat zwaar onder druk staat. Als fraudeurs Brussel blijven zien als een luilekkerland voor valse steun, zal de kloof tussen wie hulp écht nodig heeft en wie het misbruikt alleen maar groeien.
De vraag blijft: hoe lang laat de politiek deze praktijken nog doorgaan? En belangrijker: wie trekt de stekker uit de Brusselse boîte à fric?
(Foto: screenshot VRT/Pano)
