De OCMW’s organiseren de individuele lokale opvang van asielzoekers. Ze ontvangen daarvoor een vergoeding per vrijgehouden of bezette plaats (72,6 miljoen euro of 14 % van de uitgaven van Fedasil in 2020).
Het koninklijk besluit (KB) van 24 juli 2012 kent de OCMW’s een forfaitaire maximale vergoeding per plaats toe. Hoewel Fedasil in 2018 een regeling voor vrijwillige terugbetaling van openstaande reserves had opgezet (28 % van de OCMW’s hebben in de periode 2018-2019 11,1 miljoen euro terugbetaald, ook in 2020 gebeurde er een beperkte terugbetaling van reserves) behandelt Fedasil deze vergoeding momenteel als een forfaitaire vergoeding.
De OCMW’s ontvangen met andere woorden deze vergoeding zonder dat ze de onderliggende kosten hoeven te verantwoorden. Nochtans staat in de conventies met de OCMW’s sinds 2015 expliciet vermeld dat Fedasil een eigendoms- en controlerecht heeft op de reserves die de OCMW’s met die forfaitaire maximale vergoedingen eventueel opbouwen.
De OCMW’s moeten volgens de conventie jaarlijks hun reserves aan Fedasil meedelen, maar ze doen dat volgens het Rekenhof niet systematisch. Op basis van de meest recente informatie bedragen die op 31 december 2019 5,2 miljoen euro, maar dat bedrag heeft maar betrekking op een derde van de actieve OCMW’s. Fedasil boekt dit bedrag niet op zijn balans, gelet op de volgens hem juridische onduidelijkheid over het al dan niet forfaitaire karakter van de vergoeding.
Fedasil moet er volgens het Rekenhof bij de OCMW’s op aandringen minstens jaarlijks deze informatie te bezorgen, ook als de reserves niet materieel of zelfs negatief zijn. Het Rekenhof wijst bovendien op de verschillende impact op de rekeningen van Fedasil naargelang de vergoeding een forfaitair of niet-forfaitair karakter zou hebben:
• Forfaitair: de OCMW’s zouden de reserves die ze in de periode 2018-2020 hebben terugbetaald (11,1 miljoen euro) van Fedasil kunnen terugvorderen.
• Niet-forfaitair: Fedasil moet de openstaande reserves van de OCMW’s terugvorderen en in resultaat nemen. Bij gebrek aan informatie over en controle van de stand van de reserves is het niet mogelijk de impact hiervan te bepalen.
