Activist tot in de kist.
Wil jij milieuvriendelijk en duurzaam opgeruimd worden na je dood? Straks kan in je eigen Vlaanderen. We staan namelijk aan de vooravond van een opmerkelijke doorbraak op het gebied van uitvaartmogelijkheden. Naast de traditionele begrafenis en crematie komt er binnenkort een derde optie bij: resomatie, ook wel bekend als watercrematie. Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Hilde Crevits (CD&V) heeft aangekondigd dat er in september een proefproject van start gaat in Antwerpen. Maar wat houdt deze nieuwe techniek precies in, en wat zijn de voor- en nadelen?
Van chemie tot afscheid: wat is resomatie?
Bij resomatie wordt het lichaam van de overledene ontbonden in een speciaal proces dat gebruikmaakt van heet water en een chemische stof genaamd kaliumhydroxide. Het lichaam schuift in een hermetisch afgesloten metalen cilinder, die daarna gevuld wordt met water dat tot 180 graden wordt verhit. Omdat het water onder druk staat, kookt het niet, maar komt er een chemische reactie op gang die het lichaam binnen enkele uren volledig ontbindt. Niet echt geschikt als gespreksonderwerp voor de feestdagen.
Na dit proces blijven enkel de beenderen over. Maar die worden zo poreus dat ze tot poeder kunnen worden vermalen, te vergelijken met de asse na een traditionele crematie. Die poedervormige resten kunnen vervolgens aan de familie worden overhandigd, klaar om in een urne te bewaren of uit te strooien.
Milieuvriendelijk alternatief
Resomatie wordt geprezen als een duurzamer alternatief voor crematie. Traditionele crematie gaat gepaard met aanzienlijke CO₂-uitstoot door de verbranding van het lichaam en de energie-intensieve ovens. Bij resomatie is die impact een stuk kleiner. Bovendien - zo leren we - blijven stoffen zoals kunstheupen, knieën, pacemakers en juwelen onaangetast, wat extra recyclingmogelijkheden biedt. Zien we weldra de eerste kunstheupen op marktplaats verschijnen?
De restvloeistof die overblijft – een mengsel van water en opgeloste organische stoffen – zou na zuivering veilig in het riool kunnen worden geloosd. Doch, dat laatste ligt, bij velen ietwat moeilijk. Je trekt de overledene als het ware door in het toilet. Daarom wordt onderzocht of een symbolisch deel van de vloeistof aan families kan worden meegegeven, bijvoorbeeld verwerkt in een gedenksieraad. Een deel. Het blijft met andere woorden floshen. Ach, wie de wereld wil redden – ook na zijn dood – moet niet neuten, toch?
De praktische kant van watercrematie
De eerste stappen richting resomatie voor onze groen jongens en meisjes worden gezet met de steun van de KU Leuven, de Universiteit Antwerpen en crematoriumgroepen zoals Westlede en Pontes. De KU Leuven zal voor de eerste tests drie lichamen beschikbaar stellen van personen die zich hebben opgegeven voor wetenschappelijk onderzoek.
Een belangrijk detail is de kostprijs. De installatie van een resomator – de machine waarmee watercrematie wordt uitgevoerd – kost tussen de 750.000 en 1 miljoen euro. Dat is behoorlijk wat zakgeld, maar ambitie is om de prijs van resomatie voor families vergelijkbaar te houden met die van een traditionele crematie. In Vlaanderen ligt de prijs van een crematie gemiddeld tussen de 600 en 700 euro. Jawel, ook dood gaan kost geld.
Naakt de pijp uit
De kleding van de overledene is ook ‘een dingetje’. Alleen natuurlijke materialen zoals zijde of wol mogen worden gedragen. Zo niet moet de overledene naakt worden begraven. Dat beeld van in je pure de resomator ingeduwd te worden, is voor sommigen een zoveelste emotioneel obstakel. We vragen ons dan ook af wat de meerwaarde van resomatie is? Als je geen klimaatfundamentalist bent?
Wetgeving en toekomstperspectief
De introductie van resomatie is mogelijk geworden dankzij een wetswijziging in 2022, toen Vlaanderen ook andere vormen van lijkbezorging toeliet dan begraven of cremeren. CD&V-parlementslid Katrien Schryvers, die jarenlang voor deze aanpassing ijverde, is een tevreden vrouw: “Dit proefproject biedt families een derde keuze en maakt afscheid nemen duurzamer.”
Toch blijven er nog enkele belangrijke vragen voor onze duurzame vrienden en vriendinnetjes. Wat zijn de precieze milieueisen voor de restvloeistof? Hoe wordt de technologie praktisch geïntegreerd in de bestaande uitvaartsector? En wie gaat het maatschappelijk narratief ontwikkelen die de acceptatie van deze nieuwe methode bevorderd? Zal een samenleving waarin de dood vaak een taboe blijft, deze modernisering omarmen?
Wat denk jij?
(Foto: Shutterstock)
