Wordt Boudewijn dan toch zalig verklaard? En dat omdat hij weigerde een wet te tekenen die op democratische wijze tot stand kwam?
In augustus 93 al brengt de homilie van kardinaal Danneels de geruchtenstroom op gang
Boudewijn was een diepgelovig vorst. Zijn geloof lag ook de basis om de abortuswet niet te ondertekenen. Hierbij zette hij zijn troon op het spel.
Het is dan ook niet toevallig dat er enkele dagen na zijn dood al geruchten opduiken om de overleden koning zalig te laten verklaren.
Deze geruchten vinden hun voedingsbodem in de homilie die kardinaal Danneels tijdens de begrafenisplechtigheid heeft gehouden.
Kardinaal Danneels beklemtoonde dat het geheim van de koning schuilde in zijn liefde tot God. "De dag komt waarop dit geheim, het mysterie van Boudewijn, aan het licht zal komen. Dan zal de hele wereld van verbazing de hand aan de mond slaan en zoals de honderdman onder het kruis zeggen: deze man was waarlijk een rechtvaardige.”
Vooraleer men zalig of heilig wordt verklaard, moet een lang proces doorlopen worden. Zo kan men pas heilig worden nadat aan de betrokkene een mirakel wordt toegeschreven. De eisen voor een zaligverklaring zijn minder streng. Sinds de komst van paus Johannes Paulus II is de procedure overigens versoepeld.
Vroeger moest tot 50 jaar na het overlijden van de betrokkene worden gewacht om de procedure te mogen starten. Deze periode is nu verkort tot 5 jaar. De paus wil meer mensen die in deze tijd hebben geleefd, zalig en heilig verklaren. Zij moeten voor de christenen van vandaag dienen als voorbeeldfunctie.
De eer van de snelste zaligverklaring viel de stichter van Opus Dei te beurt.
Het zou overigens niet de eerste keer zijn dat een vorst door de kerkelijke autoriteiten wordt geëerd. Maar we moeten wel terug gaan tot Lodewijk IX, die in 1270 is overleden.
Week later
Een week later schriijft Danneels: “De koning heeft de oproep tot heiligheid die God aan ons allen richt heel ernstig genomen. Of die heiligheid ooit publiek zal geproclameerd worden, daar moet God zelf voor zorgen. Voor zulke dingen geeft God altijd zelf duidelijke tekens.”
Deze woorden schrijft kardinaal Danneels in een nabeschouwing bij het overlijden van koning Boudewijn. De tekst verscheen in Kerk en Leven.
Danneels gaat daarmee in op de geruchten die de kop opstaken over een mogelijke zaligverklaring van de overleden vorst. Dat gebeurde nadat de kardinalen Danneels en Suenens tijdens de begrafenismis in de Sint-Michielskathedraal daarop gezinspeeld hadden.
De uitspraken van de twee kardinalen voedden het geruchtenmolen over de zaligverklaring van Boudewijn. In de Italiaanse pers werd zelfs gemeld dat de Danneels de zaligverklaring van Boudewijn aan Rome gevraagd had. Dat werd prompt ontkend door het aartsbisdom.
Vraag is nu of Danneels met het artikel in Kerk en Leven toch een procedure suggereert? Toon Osaer, perschef van het aartsbisdom: “Helemaal niet. De aartsbisschop gaat in de nabije toekomst zeker geen stappen ondernemen om die procedure te starten. Hij beklemtoont alleen dat de zaligverklaring van de koning nu in handen van God ligt.”
“Vooraleer iemand zalig verklaard wordt, moeten er immers een drietal voorwaarden vervuld zijn,” stelt Osaer. "De overledene moet publiek vereerd worden, een godsvruchtig leven geleid hebben en er moet zich op voorspraak van de overledene een wonder voorgedaan hebben.”
“Nu al spreken van volksdevotie lijkt voorbarig, en een wonder is er nog niet vastgesteld. Of er zo'n teken zal verschijnen, hangt van God af. Dat is wat de kardinaal schrijft.”
“Ontegensprekelijk is het zo dat de koning een christelijk voorbeeld was voor zijn volk,” aldus Osaer in de media. “In principe kan zo iemand als de drie eerder vermelde elementen aanwezig zijn dus wel zalig verklaard worden. Dat was ook waar de kardinaal in zijn homilie op wees.”
Volgens Osaer kan het bovendien erg lang duren vooraleer iemand zalig verklaard wordt. “Bij pater Damiaan zelfs meer dan 100 jaar. Bij het onderzoek naar het wonder en de levenswandel van de ‘Dienaar Gods’ gaat men niet over een nacht ijs. De erkenning als heilige is de volgende stap. Daar zijn evenwel bijkomende wonderen voor nodig.”
Jaar later
Een jaar later is er weinig gebeurd. Op zondag 31 juli 1994 is het precies een jaar geleden dat koning Boudewijn in Spanje overleed. Naar aanleiding van deze verjaardag worden in het hele land herdenkingsplechtigheden worden georganiseerd.
Onmiddellijk na de dood van koning Boudewijn klonk bij vele gelovigen de vraag om onze overleden vorst zalig te laten verklaren. Een jaar later blijkt dat de kans tot zaligverklaring nog bijzonder klein is en dat het aarstbisdom voorlopig ook niet van plan is een aanvraag in te dienen in Rome om een procedure in te zetten. Zo meldt de krant De Morgen.
Toon Osaer, woordvoerder van aartsbisdom Mechelen bevestigde dat er geen dossier is en ook nog geen aanvraag. Nochtans hadden vele mensen uit de homilie die kardinaal Danneels hield tijdens de begrafenismis voor Boudewijn afgeleid dat de kardinaal aan zo'n zaligverklaring dacht.
De uitspraak van Danneels dat het geheim van de koning zou worden ontdekt voedde bij veel gelovigen de hoop op een zaligverklaring. Op het bisdom wordt nu met klem ontkend dat de Belgische kerkvorst hiermee een eerste duwtje zou hebben gegeven voor het opstarten van de lange en moeilijke prodecure die moet doorlopen worden om een persoon zalig te verklaren. Bij pater Damiaan (De Veuster) heeft het hele proces meer dan dertig jaar geduurd.
Nochtans kreeg de kardinaal steun van vele gelovigen. Tijdens de rouwdagen en de weken na de begrafenis werd het bisdom overstelpt met brieven van mensen die aandrongen op een zaligverklaring. “Hoeveel er na de dood van de koning bij ons binnenkwamen, weet ik niet”, vertelt Toon Osaer. “Het waren stapels. Nu zijn we bijna een jaar later en we krijgen nog maar sporadisch verzoeken van gelovigen die de kardinaal vragen de procedure alsnog op te starten.”
“Op dit moment hebben we nog geen document voor het dossier opgemaakt. Er is geen sprake om daar alsnog mee te beginnen. Bovendien zijn een aantal belangrijke voorwaarden voor de zaligverklaring van de vorst niet vervuld. Er bestaat geen spontane volksdevotie. Ook en vooral vond geen wonder plaats dat aan koning Boudewijn kan toegeschreven worden. Zolang dat niet het geval is, kunnen we de procedure niet opstarten of ook maar een dossier openen.”
2003
In 2003 is er nog geen nieuws. Op de begrafenis van Boudewijn leek de zaligverklaring een kwestie van enkele jaren, maar tien jaar later staat zijn dossier in Rome nog altijd even ver. Meer zelfs, er bestaat helemaal geen dossier.
“Wat er ook beweerd wordt, het aartsbisdom heeft nooit stappen ondernomen om koning Boudewijn zalig te laten verklaren'', zegt woordvoerder Toon Osaer van kardinaal Danneels. ,,We hebben na zijn dood massa's brieven ontvangen van gelovigen die daarop aandrongen, maar we hebben daar niets mee aangevangen.''
“Ook vandaag nog krijgen we regelmatig post over de verdiensten van Boudewijn'', zegt Toon Osaer. ,,Dat gaat allemaal in een map en die zal wel bovengehaald worden als daar een aanleiding toe bestaat.''
In 2005 is er nog steeds geen zaligverklaring. Hoezeer sommigen het ook willen, het zal op zijn minst nog een hele tijd duren voor koning Boudewijn wordt zalig verklaard.
In het christelijke opinieblad Tertio zegt de Portugese kardinaal Jose Saraive Martins, die in Rome de congregatie voor zalig- en heiligverklaringen leidt, dat in het Vaticaan nog geen procedure voor de zaligverklaring van de overleden vorst is opgestart.
Ook met de heiligverklaring van pater Damiaan vlot het niet bepaald, zegt de kardinaal. ,,Daarvoor is een wonder vereist, maar daar wringt momenteel het schoentje bij pater Damiaan.''
Danneels
Danneels in 2009 over die zaligverklaring: “Een echte procedure is er nog niet. Wat wij doen, is getuigenissen verzamelen. Mensen die schrijven dat ze een gunst verkregen hebben na het bidden tot Boudewijn. Dat soort brieven komt geregeld toe en wij maken daar een dossier van.”
Kardinaal Danneels verwijst in zijn homilie in 2013 opnieuw naar een mogelijke heiligverklaring van koning Boudewijn. “U heeft het land gediend met wijsheid en liefde, met bekwaamheid en toewijding. Blijf voor ons ten beste spreken. Want je kan echt heilig zijn en voorspreker, als je 'voorlopig' nog niet met uw beeld op de altaren staat met kaarsen en bloemen. Beelden op pleinen en altaren zijn immers maar de buitenkant. Heiligheid zit vanbinnen!”
Als er echt een procedure komt om Boudewijn eerst zalig en later heilig te laten verklaren, kan die volgens sommigen pas opgestart worden als koningin Fabiola overleden is.
Even opvallend als verrassend: de paus meldde tijdens zijn eucharistieviering in ons land dit weekend dat hij het proces opstart om koning Boudewijn zalig te laten verklaren. Franciscus sprak ook aan zijn graf over “de moed” van de koning om “geen dodelijke wet” te ondertekenen. Boudewijn weigerde immers de abortuswet te bekrachtigen door zijn geloof.
Een zaligverklaring (Lat.: beatificatio) is een gebruik binnen de Katholieke Kerk waarbij de paus, na een grondig en langdurig onderzoek, ofwel erkent dat een Dienaar Gods sinds onheuglijke tijden een publieke verering heeft genoten (beatificatio aequipollens) of – zoals meestal het geval is – formeel verklaart dat iemand die verering toekomt, omdat hij de hemelse glorie deelachtig is geworden (beatificatio formalis). Alleen de paus kan iemand zalig verklaren. Een van de vereisten is de verificatie van een wonder dat aan deze persoon werd toegeschreven. Een wonder is niet nodig voor iemand die als martelaar gestorven is. Die persoon moet al wel de status hebben van eerbiedwaardig om zalig verklaard te kunnen worden.
Zaligverklaring kan de eerste stap zijn op weg naar een heiligverklaring. Daarvoor moeten minstens twee wonderen aan de persoon toegeschreven zijn.
Een verschil tussen een zalige en een heilige is dat een zalige een betekenis heeft voor een bepaald bisdom, een bepaalde regio of congregatie, terwijl een heilige betekenis heeft voor de gehele wereldkerk. Een zaligverklaring gaat ook met minder ceremonieel gepaard dan een heiligverklaring.
