Dit is zijn ambitieus overwinningsplan in vier bedrijven.
De Oekraïense president Volodymyr Zelenski heeft met een knipoog en een ferme dosis vastberadenheid zijn kaarten opnieuw zijn kaarten op tafel gelegd. En hij zet hoog in. Terwijl de oorlog met Rusland blijft sudderen, heeft hij tijdens het forum "Ukraine 2024 Independence" in Kiev zijn nieuwe “overwinningsplan” onthuld. Zelenski wil Rusland dwingen om een einde te maken aan de oorlog, en wel op Oekraïense voorwaarden. Om dat plan succesvol uit te voeren, mikt hij op stevige steun uit Washington.
Zelenski gaat deze ambitieuze blauwdruk in september persoonlijk voorstellen aan Joe Biden, net voordat de Algemene Vergadering van de VN in New York van start gaat. Bovendien wil hij ook een hartig woordje wisselen met Kamala Harris en Donald Trump, de potentiële opvolgers van Biden. Met andere woorden: hij laat geen kans onbenut om zijn plan in het hart van de Amerikaanse macht te verankeren.
Een plan in vier bedrijven
Zelenski’s “overwinningsplan” is opgebouwd rond vier stevige pijlers. Het eerste bedrijf daarvan speelt zich af in de Russische regio Koersk. Daar, zo verklaart Zelenski zelfverzekerd, hebben Oekraïense troepen hun klauwen in de Russische verdediging gezet, en dat niet zonder resultaat. Volgens de Oekraïense opperbevelhebber Oleksandr Syrsky hebben ze al een slordige honderd plekken veroverd en bijna zeshonderd Russische soldaten gevangen genomen. Meer nog, volgense Zelenski hebben de Russen inmiddels zo’n 30.000 soldaten naar Koersk gestuurd om de opmars te stoppen. Ook elders, zoals in Donetsk, houden ze hun troepensterkte op peil om de strategische stad Pokrovsk te verdedigen. Een logistiek zenuwcentrum voor het Oekraïense leger, dat op het punt staat te vallen.
De tweede pijler van Zelenski’s plan draait om de internationale veiligheidsinfrastructuur. Oekraïne moet volgens hem een solide plaats krijgen binnen de EU en de NAVO, en kan niet langer aan de zijlijn staan. Voor Zelenski is dit geen optie, maar een must om de lange termijn veiligheid van zijn land te garanderen.
Dan is er nog het diplomatieke offensief, de derde pijler. Hiermee wil hij Rusland dwingen om terug te keren naar de onderhandelingstafel. Dit offensief gaat hand in hand met de economische sancties, de vierde en laatste pijler, waarmee Zelenski hoopt de Russische economie verder te verlammen. Hij dreigt zelfs met het volledig stopzetten van de doorvoer van Russisch gas via Oekraïne naar Europa als het contract later dit jaar afloopt.
Druk op Washington
De kern van zijn plan, en wat wellicht de grootste uitdaging zal zijn, is het overtuigen van de Verenigde Staten om hun "rode lijn" te laten varen en Oekraïne toe te staan westerse langeafstandswapens in te zetten tegen doelen diep in Rusland. “Zij willen er niet over praten, maar ik zal het blijven aankaarten,” zei Zelenski vastberaden. Tijdens de viering van de Oekraïense onafhankelijkheid maakte hij nog een speelse opmerking over Poetin’s rode lijnen. “De Olympische Spelen zijn voorbij, maar wij spelen nog altijd pingpong.”
Amerika aarzelt
Die rode lijn blijft echter een heikel punt in Washington. Biden en zijn entourage hebben meerdere malen gewaarschuwd voor het gevaar van een escalerende oorlog, vooral met Poetin’s dreigende kernwapens op de achtergrond. De angst dat Moskou kernwapens zou inzetten als het regime in gevaar komt, hangt nog altijd in de gangen van het Witte Huis. Volgens Gideon Rachman, commentator bij de Financial Times, is dat een risico dat Biden niet wil nemen, en terecht. De gevolgen zouden wel eens een Derde Wereldoorlog kunnen inluiden.
“Spelen met vuur”
In Rusland ziet men de situatie met lede ogen aan. Sergej Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, waarschuwde de Westerse mogendheden opnieuw dat ze “met vuur spelen” door zelfs maar te overwegen om in te gaan op de Oekraïense vraag om westerse langeafstandswapens in te zetten tegen Rusland. “Ze zijn als kleine kinderen die met lucifers spelen. Dat is zeer gevaarlijk voor volwassen mensen met kernwapens”, aldus Lavrov. Hij liet ook weten dat Moskou hun nucleaire doctrine aan het “verduidelijken” is, wat de spanning alleen maar verder opdrijft.
Zelenski’s eigen troefkaart
Om de druk op de VS nog wat verder op te voeren, onthulde Zelenski ook dat Oekraïne met succes een eigen ballistische raket heeft ontwikkeld. “Mijn felicitaties aan onze defensie-industrie,” zei hij trots, al bleef hij spaarzaam met verdere details. De boodschap is echter duidelijk: Oekraïne is niet van plan om passief af te wachten. Ze hebben hun eigen middelen om terug te slaan, en die zullen ze inzetten, met of zonder toestemming van Washington.
Het blijft de vraag of Zelenski’s plan, hoe ambitieus ook, genoeg zal zijn om de oorlog te stoppen. Wat wel zeker is, is dat de Oekraïense president niet van plan is om zich zomaar gewonnen te geven, en hij blijft vasthouden aan zijn visie op een toekomst waarin Oekraïne niet enkel overleeft, maar zegeviert.
