“Zij zijn/waren voorbeeldige gevangenen.”
In 2021 en in 2022 haalde ons land in totaal 12 IS-vrouwen terug uit de Koerdische kampen met gevangengenomen IS-leden in Noordoost-Syrië. De Vivaldisten beweerden dat het hen niet om de vrouwen te doen was, maar om de kinderen. De vrouwen zouden trouwens hun straf niet ontlopen, klonk het toen. En jawel alle twaalf vrouwen werden vervolgens in ons land veroordeeld. Intussen blijkt dat de helft van hen alweer vrij is. Van de club van 2021 zit zelfs nog maar één dame achter de tralies.
“Zij lopen nu vrij rond in de samenleving die ze wilden vernietigen”, zegt N-VA-Kamerlid Koen Metsu, die hierover minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) ondervroeg in het parlement. “Dat is niet alleen ronduit beschamend, maar ook een bedreiging voor onze nationale veiligheid.”
Volgens VUB-professor Gerrit Loots die – na een bezoek aan deze vrouwen in Syrië – op de barricades sprong om ze met hun kinderen terug te halen, zijn ze nu “voorbeeldige gevangenen”. “Hun gevaar voor onze samenleving is totaal geweken”, aldus de professor in ‘De Morgen’. Want: “Het hele traject van deze vrouwen is er eentje van re-integratie: ze werken of volgen opleidingen, en dat is ook in het belang van hun kinderen.”
Ook minister Van Quickenborne is er gerust in. Zij volgen de standaardprocedure voor gedetineerden en alle gerepatrieerde vrouwen staan nog in de Gemeenschappelijke Gegevensbank, bekend als de OCAD-lijst, onder het statuut ‘foreign terrorist fighter categorie 3', de categorie voor teruggekeerde IS-leden, klinkt het.
Voor Kamerlid Koen Metsu is dat onvoldoende. Hij dringt aan op een verplichte terbeschikkingstelling bij elke nieuwe veroordeling voor terrorisme. Dan blijft de veroordeelde ook na de straf nog enkele jaren onder toezicht van de strafuitvoeringsrechtbank.
In Nederland worstelen ze met hetzelfde probleem. Eerder dit jaar schetste criminoloog en terrorisme-onderzoeker Elanie Rodermond echter een ander beeld van de 'brave' Is-vrouw.
"Vrouwen hebben in Islamitische Staat lange tijd een rol op de achtergrond gehad", zegt Rodermond. Maar in de laatste jaren van het kalifaat kregen ze een actievere rol. "Ze hebben een belangrijke rol gespeeld binnen de zedenpolitie, een hele strikte politie die ervoor moest zorgen dat vrouwen zich naar de regels van de sharia gedroegen."
"Teruggekeerde IS-vrouwen zeggen vaak dat ze met een naïef wereldbeeld naar het kalifaat zijn vertrokken", aldus nog Rodermond. "Willen trouwen en kinderen krijgen, de boodschappen doen en zorgen voor hun man." Maar het beeld van de naïeve huisvrouw is gekanteld. "Langzaam zie je dat vrouwen toegeven dat het niet een normale situatie was, dat er wel degelijk strafbare zaken plaatsvonden."
