Meer dan zestig wagens brandden volledig uit, hulpverleners werden aangevallen met molotovcocktails, maar de daders vinden en vervolgen is een ander paar mouwen.
Het nieuwe jaar begint in onze grootsteden voortaan met een beetje oorlog. Dat hoort erbij vanaf nu. Niet alleen met oudjaar overigens, maar ook als een of andere voetbalploeg een beker in de lucht heeft mogen houden, moeten auto's, bushaltes vitrineruiten en straatmeubilair eraan geloven. Crapuul - zoals Theo Francken ze noemt - trekt door straten met vuurpijlen en molotovcocktails en bedreigen iedereen die met een blauwe lamp op het dak rijdt. Waar is dat feestje? Hier is dat feestje: meer dan zestig auto's gingen tijdens de oudejaarsnacht in vlammen op, hulpverleners werden aangevallen met molotovcocktails en vuurpijlen. Toch is het aantal verdachten dat momenteel vervolging riskeert schrikbarend laag: zeven personen. Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) verdedigde zich woensdag in de Kamer: "Er lopen nog onderzoeken, maar de identificatie blijft een groot probleem."
Een nacht vol chaos en geweld
In totaal werden tijdens de nacht van oud naar nieuw 211 relschoppers opgepakt, waarvan het merendeel in Brussel. Volgens minister Van Tigchelt werden in onze hoofdstad 140 personen bestuurlijk aangehouden. Deze aanhoudingen mogen maximaal 12 uur kunnen duren en leverden geen strafblad op. "De politiediensten hebben snel gehandeld om verdere escalatie te voorkomen," verdedigde de minister. Maar slechts vier van die arrestaties waren gerechtelijk: twee meerderjarigen werden voorgeleid voor opzettelijke brandstichting, en twee minderjarigen werden vervolgd voor respectievelijk het bezit van een molotovcocktail en het afsteken van vuurwerk.
Cijfers in andere steden: Antwerpen en Gent
Ook in Antwerpen bleef de chaos niet uit. Daar werden 39 personen bestuurlijk aangehouden. Drie zaken resulteerden in gerechtelijke vervolging. Een meerderjarige werd opgepakt voor het afvuren van vuurwerk op politieagenten, terwijl twee minderjarigen werden betrapt op vernielingen. In Gent bleef het relatief rustig: 25 bestuurlijke aanhoudingen, maar geen gerechtelijke vervolgingen voor incidenten gerelateerd aan oudejaarsnacht.
“Daarnaast werden, zoals elke nacht, tientallen andere personen gerechtelijk gearresteerd voor misdrijven die niet rechtstreeks met de oudejaarsrellen te maken hadden,” voegde Van Tigchelt eraan toe. Details wilde/kon hij niet geven.
De frustratie bij hulpverleners en vakbonden
De lage vervolgingsgraad zorgt voor felle kritiek, vooral vanuit de politievakbonden. Het VSOA roept op tot strengere handhaving van bestaande wetten, zoals het verbod op gezichtsbedekkende kleding. "De relschoppers weten heel goed hoe ze onherkenbaar blijven," klinkt het. "Ze dragen zwarte kledij en maskeren hun gezicht, waardoor identificatie quasi onmogelijk wordt."
Een ander punt van frustratie is het gebrek aan consequenties na bestuurlijke aanhoudingen. Veel opgepakte jongeren staan de volgende dag alweer op straat zonder dat er enige vorm van straf volgt. Volgens hulpverleners en politieagenten is dat reclame maken voor straffeloosheid.
“Onderzoeken lopen nog”
Minister Van Tigchelt benadrukt dat de huidige cijfers slechts een voorlopige stand van zaken weergeven. "De verdachten van brandstichting en geweld tegen hulpverleners zullen streng vervolgd worden," verzekerde hij. Maar het identificeren van daders blijft een hardnekkig probleem. De beelden van bewakingscamera's en sociale media worden momenteel onderzocht, in de hoop meer crapuul voor de rechter te krijgen.
De minister liet ontvallen dat er strengere maatregelen op komst zijn. Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel dat het eenvoudiger maakt om gezichtsbedekkende kleding in publieke ruimtes aan te pakken. Tot die tijd blijft het een uitdaging om daders effectief te identificeren en te berechten.
Zet de maskers maar op, en verberg uwe kop, zodat dat niemand kan zien of je Jan bent of trien. Nu ja, we vermoeden dat er weinig ‘Jannen’ zijn aangehouden. Maar dat mag niet met zoveel woorden benoemd worden.
Een zorgwekkende trend?
De afgelopen jaren is er een duidelijke toename van geweld tijdens feestdagen. Niet alleen in ons land, maar in vrijwel alle grote Europese steden. Brandende voertuigen zijn de nieuwe sfeerlichtjes, aanvallen op hulpverleners en vernielingen het “nieuwe normaal”. Het is maar te hopen dat de eigenaars van de brandende auto's geen boete hebben gekregen omdat ze geen geld hebben bijgestoken in de parkeermeter.
