De federale regering vat straks omstreeks 13 uur de gesprekken over de begrotingscontrole aan. Gisteren vonden al bilaterale gedachtewisselingen plaats. Verwachting is dat de controle hoogstens enkele weken zal duren.
Die begrotingscontrole is een intellectuele oefening die traditioneel in maart-april plaatsvindt.
De dalende inflatie en de zakkende energieprijzen doen de uitgaven van de overheden in ons land ondertussen wel zo snel zakken dat de begroting 6 miljard euro minder in het rood gaat dan gedacht in oktober. Dat blijkt uit het rapport dat de budgettaire experten van het Monitoringcomité donderdagavond aan de regering-De Croo hebben bezorgd. Het toont overigens dat als de parameters sterk wijzigen, het effect groot kan zijn op die inkomsten en uitgaven van de staat.
De Tijd: “Het rapport vormt het technische startpunt voor de begrotingscontrole, de oefening waarbij bekeken wordt of het geplande budget voor 2023 op koers zit of bijsturing nodig heeft. Door de budgettaire meevaller dient de controleoefening zich dit jaar aan als een van de makkelijkste in jaren.”
In het rapport van het Monitoringcomité staat dat de staatsschuld - binnen een kader van diverse hypotheses - van 106 procent van het bbp (de toegevoegde waarde van het land op een jaar,red) stijgt naar 118 procent in 2028. De intrestlasten op die staatsschuld stijgen volgens de ramingen van een kleine 10 miljard euro dit jaar naar 16 miljard in 2028.
Dat is wel een probleem waar bovendien relatief weinig aan te doen is. De rente op 10 jaar ging immers van 0 naar 3 procent. Die extra 6 miljard die naar de houders van obligaties gaat, betekent immers 6 miljard minder beleidsmarge voor de overheid.
Er is wel een gouden randje rond die donkere wolk: de meeste staatsobligaties worden intern aangehouden waardoor er de facto een interne waardetransfer plaatsvindt. In mensentaal: de houders van die obligaties krijgen een hogere intrestvergoeding die eventueel in de economie geïnjecteerd kan worden. Voor beleidsmakers is dat wel geen interessante vaststelling.
Er is ook nog een inherente paradox verbonden aan die abstracte staatsschuld. Al minstens sinds de jaren 80 van de vorige eeuw horen we immers dat die schuld 'dringend' onder controle gebracht moet worden. Eind de jaren 80 leerde ik de finesses over die overheidsfinanciën van de eminente econoom Wim Moesen.
Een bijkomend probleem is dat openbare financiën een complexe discipline zijn die slechts weinigen beheersen. (nvdr: ondergetekende is daar niet (meer) bij) Dat bleek onlangs nog eens toen een illegaal pensioen probleemloos werd goedgekeurd in de Kamer terwijl die bedragen open en bloot in de begrotingsdocumenten stonden.
Vandaag wordt nog eens dezelfde plaat opgezet, wat niet betekent dat de tekst van het lied fout zou zijn, maar ook toen al was de sanering ‘hoogdringend’. Hoge inflatie is overigens de beste vriend van schuldenaars. Dat wordt vaak vergeten.
Premier Alexander De Croo (Open VLD) wil die begrotingscontrole graag voor de paasvakantie afronden. Aangezien er in absurdistan België een Vlaamse en een Waalse vakantie zijn, heeft De Croo bovendien een extra marge van bijna een maand. De kans is wel klein dat hij die marge nodig zal hebben. Het grote probleem is voor de volgende federale regering.
foto Nataliya Vaitkevich pexels ter illustratie
