Omdat de stroomprijs zo laag is, moet de Belgische staat contractueel het verschil bijpassen.
December 2023, na onwaarschijnlijk lange onderhandelingen tussen Engie, de grote staatsvrouw – woorden van Almaci – Tinne Van der Straeten (Groen) en premier Alexander De Croo (Open Vld), kwam het olijke duo met triomfantelijk nieuws: plan b, van plan b, van plan b van Tinne was gelukt. Er was een akkoord met Engie om de twee kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 langer open te houden. Tinne placeerde enkele vreugdedansjes en verklaarde met de nodige trots dat de deal de belastingbetaler niets zou kosten. Het is een publiek geheim dat je de uitspraken van Van der Straeten met een bus zout moet nemen. Vandaag klinkt het dus (alweer) anders op haar kabinet: “Niemand kan in de toekomst kijken.” Met andere woorden: het is weer van dat. Vergeet dat van die deal die niemand wat zou kosten.
We herinneren ons dit gesprek inde 'De Zevende Dag":
Van der Straeten: “Het gaat niets kosten aan de belastingbetaler.”
Reactie van Zuhal Demir (met cynische glimlach): “Niemand die dat gelooft.”
Van der Straeten: “ Ik ageer op feiten mevrouw Demir. En over geloven of niet geloven, dat is voor de kerk.”
1,5 miljard euro
Het is een hachelijk dilemma waar onze regering zich in bevindt: de stroomprijzen kelderen sneller dan verwacht, en dat kan ons land weleens een astronomische factuur opleveren voor de levensduurverlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3. Met de huidige stroomprijzen dreigt deze deal de Belgische staatskas maar liefst bijna 1,5 miljard euro te kosten, zo blijkt uit een diepgravende analyse van HLN. Bij Engie ontkurken ze de champagne.
Strike price
De overeenkomst tussen de Franse nucleaire gigant Engie en onze federale regering voorziet in een 'strike price', een gegarandeerde prijs voor de stroom die de twee kernreactoren genereren. Deze garantieprijs, vastgesteld op zo'n 81 euro per megawattuur (MWh), houdt in dat wanneer de marktprijs voor stroom onder deze grens duikt, de Belgische staat het verschil moet bijpassen. Maar wanneer de marktprijs hoger ligt, vloeit het surplus grotendeels terug naar onze overheid. Een delicate balans, die nu op losse schroeven staat door de rap dalende stroomprijzen.
De garantieprijs is te hoog
De recent vrijgegeven documenten van de FOD Economie onthullen de complexiteit van deze overeenkomst, die strekt over maar liefst 2.493 pagina's. Maar de praktijk is niet geheel onbekend in de energiewereld. Ook andere energieproducenten, zoals die van windmolens op zee, krijgen op gelijkaardige wijze steun van de overheid. Echter, de garantieprijs lijkt in dit geval aan de hoge kant, zeker vergeleken met andere sectoren zoals windenergie.
En het wordt alleen maar erger
De zorgwekkende ontwikkeling van de groothandelsprijzen voorspelt weinig goeds voor onze staatskas. Met de stroomprijzen die nu al fors onder de gegarandeerde prijs duiken, hangt er een donkere wolk boven de toekomst van deze deal. Een rapport van de internationale zakenbank Lazard, in opdracht van de regering, schetst verschillende scenario's waarbij de kosten voor de Belgische staat kunnen oplopen tot wel 1,5 miljard euro over tien jaar.
De voorspellingen van experts schilderen een somber beeld. Met een verwachte daling van de stroomprijzen, mede door de opkomst van goedkopere hernieuwbare energiebronnen, lijkt de overheid haar vingers te hebben gebrand aan deze deal. De belastingbetaler staat nu voor een potentiële miljardenfactuur, terwijl de winst voor Engie gegarandeerd blijft. Een bittere pil om te slikken voor de Belgische staat, en een harde les over de onzekerheden van energiepolitiek.
De overheid zorgt er zelf voor dat de kernreactoren onrendabel zijn
Het wordt pas helemaal bitter wanneer je de analyse van energie-expert Joannes Laveyne (UGent) hoort. We citeren HLN: “ Je kan verwachten dat de prijzen verder zullen dalen doordat er steeds meer goedkopere, hernieuwbare energie bijkomt. Vanaf 2029 is de tweede zone met offshorewindturbines op de Noordzee gepland. Die moet voor meer en goedkopere stroom zorgen. Op die manier organiseert de overheid zelf de toekomstige onrendabiliteit van de twee kernreactoren.” Oftewel: “De komst van meer hernieuwbare stroom de prijzen verder zal doen dalen. Met alle gevolgen van dien voor de Engie-deal.”
foto: Didier Lebrun/ /Photo News
