"Handjes draaien, lekker graaien..."
Met 36,7 procent van de stemmen werd ‘graaiflatie’ gekroond tot woord van het jaar. Elk jaar organiseert Van Dale in samenwerking met VRT een woordenwedstrijd. Zilver en brons gingen naar “nepobaby” en “pyjamatoerist”, met respectievelijk 11,9 en 9,8 procent.
Op de shortlist stonden behalve de drie laureaten nog bullebakbaas, donutfusie, hittefit, schermapneu, TikTokjustitie, vreugdebier en x’en. Alle woorden zijn in 2023 ontstaan of in 2023 in Vlaanderen populair geworden.
Definitie graaiflatie in de Van Dale
"(de) inflatie die wordt aangewakkerd door ondernemingen die de kostenstijging van grondstoffen, productiemiddelen en arbeid volledig of bovenmatig doorberekenen aan de consument om hun winst op peil te houden of te verhogen."
• onder invloed van Engels greedflation, gevormd van graaien [zichzelf verrijken] + inflatie
Alle genomineerde woorden voor Woord van het Jaar 2023:
1. Bullebakbaas (de; m/v/x): een leidinggevende die ondergeschikten afblaft, kleineert en manipuleert en daardoor een onveilige werkomgeving creëert.
2. Donutfusie (de): een vrijwillige fusie van de gemeenten rond een centrumstad om een gedwongen fusie met die centrumstad te voorkomen.
3. Graaiflatie (de): inflatie die wordt aangewakkerd door ondernemingen die de kostenstijging van grondstoffen, productiemiddelen en arbeid volledig of bovenmatig doorberekenen aan de consument om hun winst op peil te houden of te verhogen.
4. Hittefit (bijvoeglijk naamwoord): voorbereid zijn op een hittegolf of periode van relatief hoge buitentemperaturen en fysiek in staat zijn om die te doorstaan.
5. Nepobaby (de; m/v/x): iemand van wie wordt beweerd dat hij zijn baan, specifiek in de amusementswereld of de creatieve sector, heeft te danken aan zijn beroemde ouder(s) die ook in de sector werkte(n).
6. Pyjamatoerist (de; m/v/x): toerist die enige tijd ergens verblijft.
7. Schermapneu (de): tijdelijke ademstilstand terwijl je taken voor een beeldscherm uitvoert.
8. TikTokjustitie (de): het recht in eigen handen nemen door een vermeende dader van een misdrijf of overtreding via TikTok (of een ander sociaal medium) aan de digitale schandpaal te nagelen.
9. Vreugdebier (het): bier (in bekers) dat (voetbal)supporters vanaf de tribune op het veld gooien omdat ze blij zijn met een doelpunt.
10. X’en (werkwoord): gebruikmaken van het platform "X", het vroegere Twitter.
Ten noorden van ons ligt een land waar er ook Nederlands wordt gesproken. Ook daar ging graaiflatie eveneens met het kroontje aan de haal, met zowaar ruim 65 procent de stemmen. Op de tweede plek eindigde bij onze noorderburen het woord 'vreugdebier', met bijna 7 procent van de stemmen en op de derde plek is het woord 'nepobaby' geëindigd, met ruim 5 procent van de stemmen.
De Nederlandse shortlist voor Woord van het Jaar 2023:
1. Bestuursschaamte (de): schaamte die iemand ervaart door de schade die de bestuurlijke instantie waarvan hij deel uitmaakt of waarvoor hij verantwoordelijk is, heeft veroorzaakt.
2. Graaiflatie
3. Hittefit
4. Nepobaby
5. Sportfluencer (de; m/v/x) bekende (ex-)sporter die via sociale media reclame maakt voor sport- en andere artikelen.
6. TikTokjustitie
7. Treitertaks (de): fiscale maatregel die door personen aan wie hij wordt opgelegd als onrechtvaardig wordt ervaren.
8. Vreugdebier
9. Wokewashing (de): het inzetten van personen die inclusiviteit en diversiteit uitdragen om daarmee een wantoestand te verhullen.
10. X’en
