Een van de interessantste reportages van de laatste tijd was zonder twijfel 'Israël - Merci Moscou; L'Etat créé par Staline' op de RTBF hier nog te (her)bekijken.
De geschiedenis van Israël kan ook inzicht geven in de houding van het land vandaag bij diverse conflicten zoals deze tussen Rusland en Oekraïne.
Dit zijn de feiten. Na de Eerste Wereldoorlog werd het Ottomaanse Rijk in 1920 gesplitst en kreeg het Verenigd Koninkrijk het bestuur over Palestina. In 1922 werd Palestina ten westen van de Jordaan afgesplitst als Brits Mandaatgebied Palestina, het gebied ten oosten van de Jordaan werd Trans-Jordanië.
Na de Tweede Wereldoorlog was Groot-Brittannië erg verzwakt en mede vanwege de vele gewelddadige confrontaties tussen de Arabische en Joodse bevolkingsgroepen in het Mandaatgebied Palestina zagen de Britten zich genoodzaakt om het bestuur over Brits Mandaatgebied Palestina te beëindigen. Hiervoor werd de datum van 15 mei 1948 vastgesteld.
Een jaar daarvoor al stelden de Verenigde Naties een comité in, de UNSCOP, met de opdracht de toekomst van het Brits Mandaatgebied te onderzoeken en in kaart te brengen.
Op 3 september 1947 kwam de UNSCOP met een verslag, waarin het plan, Resolutie 181 Algemene Vergadering Verenigde Naties was opgenomen om het Mandaatgebied Palestina te verdelen in een Arabische staat (42,9%), een Joodse staat (56,4%), en Jeruzalem (0,7%) onder internationaal bestuur. De grootste Joodse delegaties gingen hiermee akkoord, maar de Arabische delegaties weigerden een tweestatenoplossing omdat zij Palestina als een geheel wilden houden, en een in verhouding te klein deel kregen toegewezen.
Op 29 november 1947 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het verdelingsplan aan als resolutie 181. Nadat bekend was geworden dat resolutie 181 niet geaccepteerd werd door de Arabische delegaties, brak er een burgeroorlog uit tussen Joodse en Palestijns-Arabische gemeenschappen in het Mandaatgebied, waarbij ook de Arabische buurlanden betrokken raakten.
Enkele uren voordat het Britse mandaat officieel afliep riep de Joodse gemeenschap onder leiding van David Ben-Gurion op 14 mei 1948 de onafhankelijke staat Israël uit.
In de reportage is de grote rol van Stalin bij de creatie van Israël duidelijk. Moskou stond na de Tweede Wereldoorlog immers toe dat Joden uit door zijn leger bezette landen Europese grenzen oversteken. Grote groepen burgers marcheren dus naar de geallieerde landen, die afbrokkelen onder het gewicht van vluchtelingen.
Joodse burgers gaan vervolgens met schepen naar het Beloofde Land. Nadat Ben-Gurion concessies doet, plooien ook de VS. Stalin jubelt: het Anglo-Amerikaanse front was gebroken, het Britse mandaat was in doodsstrijd en de Sovjet-Unie bevond zich in een sterke positie om de debatten te beïnvloeden.
Minstens even belangrijk is de nefaste rol van de Britten. Bij aankomst van de Joodse vluchtelingen uit Europa in 1947 in het mandaatgebied, worden deze burgers (opnieuw) opgesloten in kampen. Eerst zijn dat kampen in het mandaatgebied, later op Cyprus en zelfs in Duitsland.
Het lot van Israël wordt definitief bezegeld als UNSCOP de gebeurtenissen meemaakt rond de SS Exodus, een immigratieschip met 4.554 Joodse overlevenden van de Holocaust onderschept door de Royal Navy. Sommige leden van het Comité waren aanwezig in de haven van Haifa en waren getuige van Britse soldaten die met geweld passagiers van het schip haalden om terug naar Europa te kunnen worden gedeporteerd. Meer bepaald naar Duitsland, het land van hun beulen.
Het comité besloot hierop de getuigenissen te horen van Joodse vluchtelingen in Britse detentiekampen in Palestina en in Europese ontheemdenkampen die proberen toegang te krijgen tot Palestina. Een stukje geschiedenis dat vandaag helemaal vergeten is, wat sommigen goed uitkomt.
