1000 jobs op de helling.
Het rommelt in de coulissen van de NAVO, en België dreigt de rekening gepresenteerd te krijgen. De NAVO heeft er genoeg van dat België haar financiële verplichtingen aan de militaire alliantie niet nakomt. Terwijl de rest van de lidstaten hun steentje bijdragen, lijkt België steeds verder achterop te raken. De gevolgen? Een torenhoge extra factuur van vier miljard euro die op de federale onderhandelingstafel kan belanden. En dat is nog maar het begin, want de NAVO lijkt niet langer van plan om België met fluwelen handschoenen aan te pakken.
Federale onderhandelaars in financiële spagaat
Deze week nemen de federale onderhandelaars een duik in de financiële diepte. Naast het gigantische besparingsplan van 28 miljard euro dat hen boven het hoofd hangt, moeten ze ook rekening houden met nieuwe uitgaven. België heeft zich namelijk verplicht om als NAVO-lidstaat jaarlijks 2 procent van haar bruto binnenlands product (bbp) in defensie te investeren. Een belofte die al jaren met voeten wordt getreden. De regering-Michel I sneed in de defensie-uitgaven, en de Vivaldi-regering wist die trend niet te keren. Sterker nog, uit recente cijfers van het departement begroting (BOSA) blijkt dat de uitgaven verder zijn gedaald, van 1,17 procent bbp in 2022 naar 1,15 procent in 2024. Dat is minder dan het beoogde herstelplan van Defensieminister Ludivine Dedonder, die voor 2024 een stijging naar 1,26% had beloofd.
Onvoldoende inspanningen ondanks herstelplan
De teleurstellende cijfers werden in juli door de defensiestaf gepresenteerd aan de potentiële nieuwe coalitiepartners N-VA, Vooruit, CD&V, MR en Les Engagés. Het verschil in percentages lijkt klein, maar vertaalt zich in miljarden euro’s. Pas in 2025 zou er een kentering komen, als het plan-Dedonder zijn vruchten begint af te werpen. Maar zelfs tegen 2030 blijft België steken op 1,45 procent bbp, terwijl het minimumdoel 1,55 procent is. Resultaat: een tekort van vier miljard euro dat de volgende regering moet zien recht te trekken.
NAVO's groeiende ergernis en toenemende druk
Voor de federale onderhandelaars, die al met een nijpend budgettekort kampen, is dit een koude douche. De defensie-uitgaven zijn niet meegegroeid met de inflatie, en het materiaal is sinds de inval in Oekraïne alleen maar duurder geworden. België krijgt dus steeds minder waar voor haar geld.
De NAVO kijkt met groeiende ergernis naar deze situatie. De druk op België neemt toe, zowel op diplomatiek als economisch vlak. De Belgische delegatie ondervindt steeds meer moeilijkheden om topfuncties binnen de NAVO te bemachtigen. En nu lijkt ook de economie in het vizier te komen: de VS en Frankrijk staan erom bekend hun militaire eisen kracht bij te zetten met economische sancties.
Verhuizing van NAVO's IT-departement naar buurlanden
Het prestigieuze IT-departement van de NAVO, de NCIA, wordt ondertussen al stilletjes verhuisd naar Nederland en Duitsland. Dit is een van de meest lucratieve afdelingen om op je grondgebied te hebben. Naast de ruim 1.000 knappe koppen die de lokale economie versterken, bloeit er een heel ecosysteem van technologiebedrijven rondom. Bedrijven die hun graantje meepikken van de miljarden die de NAVO jaarlijks spendeert aan cyberveiligheid en andere projecten.
Gemiste kansen door trage besluitvorming
Het plan om de IT-dienst naar Bergen te verhuizen – in de achtertuin van ex-premier Elio Di Rupo – ligt al meer dan tien jaar op tafel. Maar door een wirwar aan bouwvoorschriften is er nog steeds geen steen verlegd. De andere lidstaten hebben er genoeg van en ruiken hun kans. Nederland heeft al honderden IT-medewerkers naar Den Haag gelokt, en ook het Duitse Bonn staat te popelen om een deel van de koek mee te pikken.
België verliest waardevolle troef als gastland
België dreigt als gastland een waardevolle troef te verliezen. En de NAVO is duidelijk: landen die niet voldoen aan de 2 procent-norm voor defensie-uitgaven, worden aangespoord om een groter deel van het NAVO-werkingsbudget op zich te nemen. Dat betekent dat België wellicht extra gaat betalen voor de dagelijkse operationele kosten van de militaire alliantie.
Alarmsignalen en zoektocht naar oplossingen
Op het kabinet van premier Alexander De Croo en Defensieminister Ludivine Dedonder klinken ondertussen de alarmbellen. Officieel wordt er niets bevestigd, maar achter de schermen wordt druk gesleuteld aan oplossingen. Waarom vallen de defensie-uitgaven lager uit dan verwacht? Dedonder wijst naar de initiële begroting van 2024, die voorzichtig optimistisch was. Maar een nieuw oorlogsschip kopen of een vliegtuighangar bouwen blijkt in de praktijk vaak complexer en tijdrovender dan voorzien.
Dedonder verdedigt haar beleid ondanks tegenvallers
Dedonder blijft erbij dat ze haar deel van het werk heeft gedaan: “We hebben een solide basis gelegd: nooit werd er zoveel in defensie geïnvesteerd sinds de Koude Oorlog. De bbp-cijfers tot 2030 zijn slechts voorspellingen. Extra investeringen zijn een opdracht voor de volgende regering. De noden van defensie moeten worden afgewogen tegen die van andere departementen.”
