Niet de grootste in Vlaanderen, maar wel in bijna de helft van de gemeenten.
Vlaams Belang wist bij de verkiezingen van 9 juni dan wel niet de grootste partij van Vlaanderen te worden, in bijna de helft van de Vlaamse gemeenten slaagde de partij daar wel in. De grote vraag is nu of deze prestatie zich zal vertalen naar een overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen op 13 oktober. En zal het cordon sanitaire eindelijk doorbroken worden?
Een Overwinningsnederlaag?
Het resultaat van Vlaams Belang werd door politiek commentatoren omschreven als een ‘overwinningsnederlaag’. Ondanks een beter resultaat dan in 2019, werd de partij niet de grootste in Vlaanderen, met slechts 1,2 procentpunt achterstand op de N-VA bij de Vlaamse verkiezingen.
Deelwinst in de gemeenten
Wat op Vlaams niveau niet lukte, lukte wel in bijna de helft van de Vlaamse gemeenten. Vlaams Belang wist in 143 van de 300 gemeenten de meeste kiezers te overtuigen, een aanzienlijke groei ten opzichte van de 32 gemeenten in 2019. Vooral in de Denderstreek, West-Vlaanderen, Limburg en de Antwerpse Kempen was de partij succesvol, met scores van meer dan een kwart van de kiezers.
Het verval van CD&V
De grootste veranderingen vonden plaats in West-Vlaanderen, waar Vlaams Belang de overhand nam van CD&V. In geen enkele gemeente in deze provincie haalde Vlaams Belang minder dan 20 procent. In Wielsbeke bijvoorbeeld, behaalde de partij 34,2 procent van de stemmen, bijna het dubbele van de christendemocraten.
Vooruitblik naar oktober
Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken richt zijn blik nu op de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober. Hij ziet het huidige resultaat als een stevige basis voor een goed resultaat. Maar de vraag blijft of de partij lokaal voldoende verankerd is. In 60 van de 143 gemeenten waar ze nu de grootste zijn, heeft de partij nog geen lokale lijst.
Lokale verankering en bekendheid
Politicoloog Bram Wauters (UGent) wijst erop dat de lokale verkiezingen vooral om het lokale gaan, en dat mensen vaak stemmen op kandidaten die ze kennen. Ondanks hun sterke resultaat, scoorde Vlaams Belang relatief laag in voorkeurstemmen. Dit wijst erop dat hun kiezers voornamelijk op de partij stemden en niet op lokale figuren.
Het merk Vlaams Belang
Vlaams Belang is een merk geworden. Wie onder die vlag opkomt, zal kiezers aantrekken. Van Grieken deelt deze visie: "Waar we nu 10 procent haalden, zal het geen 20 worden. Maar waar we nu 30 procent haalden, zal dat in oktober zeker nog 20 zijn."
Afgeschafte opkomstplicht
Dit jaar is er geen opkomstplicht bij de lokale verkiezingen. Hoewel velen denken dat dit Vlaams Belang zal benadelen, meent Wauters dat dit niet per se het geval is. Volgens hem zijn de kiezers van Vlaams Belang momenteel juist zeer gemotiveerd.
Coalities en samenwerking
De vraag blijft echter of Vlaams Belang ergens zal kunnen besturen. De partij richt zich hiervoor in de eerste plaats op de N-VA. Ondanks de gezamenlijke meerderheid in veel gemeenten, blijft Bart De Wever standvastig tegen coalities met Vlaams Belang. Lokale N-VA-afdelingen, zoals in Stabroek, volgen deze lijn trouw.
Toekomstige mogelijkheden
Nieuwe spelregels geven de grootste partij na de verkiezingen het eerste initiatiefrecht om een meerderheid te vormen. Van Grieken ziet hierin kansen: “We gaan op verschillende plekken de grootste zijn en andere partijen zullen ons dus niet zomaar kunnen negeren.”
(Foto: screenshot YouTube/Vlaams Belang)
