Politieke crisis loert om de hoek: kan De Wever het tij nog keren?
In een formatieproces dat al maandenlang balanceert op het randje van de afgrond, lijkt het moment van waarheid nu echt nabij. En het ziet er niet goed uit. Formateur Bart De Wever (N-VA) vertrok gisteren voor een nacht vol onderhandelingen, hopend op een wonder om de Arizona-coalitie alsnog te redden. De inzet is gigantisch, niet alleen voor De Wever zelf, maar voor de hele Belgische politieke arena. Of beter nog: voor het land. Iedereen probeert het spel slim te spelen, vooral om straks niet als de grote schuldige wijsneus van een mogelijke mislukking te worden bestempeld. Zelfs MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez, die de voorbije dagen nog de wind van voren kreeg, gaf voor de camera’s een ongeloofwaardig constructieve indruk. Achter de gesloten deuren klinkt het heel anders. Als de wijn al lang zuur is, heeft het geen zin om er nog water bij te doen.
Achter de schermen rommelt het
Woensdagmorgen hing de formatie als een donderwolk boven de Wetstraat. “We stevenen af op een crash,” klonk het in menige wandelgangen, waar het drama van zondagnacht nog steeds in de lucht hing. Het was toen dat Bouchez plots zijn akkoord over de socio-economische supernota introk, een document dat tot dan toe een voorzichtige basis leek te bieden voor verdere onderhandelingen. Vooral de voorgestelde meerwaardebelasting op aandelen was de steen des aanstoots voor Bouchez. Dat belastingvoorstel – bedoeld om de sterkste schouders meer te laten dragen – was voor Vooruit nochtans een absolute must. Door de MR-opstand was de formatie plots in zijn eerste echte crisis beland.
Een wankel vredesakkoord
Formateur De Wever probeerde gisteren de plooien glad te strijken en riep in zijn hoofdkwartier de partijvoorzitters één voor één bij zich. Hij wilde de gemoederen bedaren en een nieuwe start forceren. Officieel leek die aanpak te werken. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau en CD&V-leider Sammy Mahdi lieten zich voor de camera’s kort maar kordaat uit: ze wilden doorgaan. Bouchez, berucht om zijn scherpe tong, ging zelfs een stap verder: “Als ik zo lang vergader, is dat niet voor niets. Ik wil deze regering doen slagen,” klonk het strijdlustig.
Wie zullen we geloven?
Achter die schijnbare eendrachtigheid schuilt een ander verhaal. De bedrukte gezichten vertelden meer dan de geruststellende woorden voor de pers. Bouchez bijvoorbeeld, die inmiddels in de volksmond ‘de boeman’ van de onderhandelingen werd genoemd, voelde zich duidelijk ongemakkelijk met die rol. Zijn positieve houding leek vooral ingegeven door de angst om straks de zwarte piet toegeschoven te krijgen, een scenario dat geen enkele politicus overleeft zonder kleerscheuren.
Een deal of een doodlopende weg?
De vraag blijft echter of Bouchez echt water bij de wijn wil doen. De meerwaardebelasting is voor hem een brug te ver. Het beestje kan misschien nog een andere naam krijgen, de kern van het voorstel blijft hetzelfde. Een alternatief met een gelijkaardige financiële impact is er voorlopig niet. En dat is meteen het grootste struikelblok. Als Bouchez al iets krijgt in ruil voor zijn instemming, dreigt de balans weer te veel naar rechts door te slaan. Vooruit heeft al heel wat rechtse punten in de supernota moeten slikken en een volgende toegeving zou wel eens de druppel kunnen zijn voor Rousseau en co. Het hele kaartenhuis stort dan in elkaar.
Troebele waters voor Bouchez
Bouchez heeft, zoals altijd, zijn eigen agenda. Bouchez voelt zich de grote baas van het land omdat zijn partij n Wallonië met 30 procent de grootste werd. Dat geeft een politieke narcist vleugels. De MR wil dat de nota meer rechtse accenten krijgt en is niet van plan om Vooruit nog verder tegemoet te komen. In naakte cijfers is de waarheid anders. N-VA blijft met 16 procent de grootste partij van het land, terwijl MR 10,2 procent haalde en Vooruit niet veel achterbleef met 8,1 procent. De kloof tussen MR en Vooruit is dus niet onoverbrugbaar groot, en bovendien liggen de sociaaleconomische standpunten van MR en N-VA - raar maar waar- erg dicht bij elkaar. Als N-VA zich kan vinden in de nota, waarom zou MR dat dan niet kunnen?
De Wever, onder druk
Dat De Wever de MR toch tegemoet is gekomen door nieuwe voorstellen te lanceren, toont aan hoe complex de situatie is. Maar ook de formateur heeft zijn limieten. N-VA heeft al veel toegevingen gedaan om de Arizona-coalitie te doen slagen, maar De Wever is niet bereid om zijn eigen geloofwaardigheid op het spel te zetten. Als de formatie een politiek compromis van te laag allooi wordt, of als hij vreest dat de regering van meet af aan gedoemd is te mislukken, zal hij niet aarzelen om de handdoek in de ring te gooien.
Bovendien liggen de echt zware dossiers, zoals de besparingen van 28 miljard euro, nog steeds in het verschiet. De onderhandelingen daarover beloven opnieuw een ideologische clash te worden, met blauw en rood die opnieuw lijnrecht tegenover elkaar staan.
Is het kalf verdronken?
Voor De Wever tikt de klok genadeloos verder. Donderdagavond wacht hem een onderhoud met de koning. Als hij er tegen dan niet in slaagt om de Arizona-coalitie bijeen te houden, zou hij wel eens zijn rol als formateur moeten neerleggen. En dan? Dan wordt Bouchez genoemd als mogelijke opvolger. Maar de liberalen staan allesbehalve te trappelen om die taak op zich te nemen. Zeker Vooruit is niet geneigd om deel te nemen aan een coalitie zonder De Wever aan het roer.
(Foto: Didier Lebrun/Photo News)
