Enfant terrible van de Belgische politiek met een te groot ego.
Terwijl de federale formatie verder moddert, rijst de prangende vraag: kan men wel zaken doen met Georges-Louis Bouchez, de flamboyante MR-voorzitter die ondertussen berucht is om zijn explosieve karakter? Voor veel Vlaamse partijen, en vooral voor formateur Bart De Wever, is het vertrouwen in Bouchez tot een dieptepunt gezakt.
Aan een zijden draadje
De hele formatie hangt momenteel aan een zijden draadje. Een belangrijke knoop die de onderhandelingen lamlegt, draait om de meerwaardebelasting op aandelen. Vooruit ziet deze maatregel als een onmisbare trofee om in de coalitie te stappen. Maar bij MR is het idee van zo'n belasting totaal onverteerbaar. Een en ander zorgt voor een stevige patstelling, waarbij MR-voorzitter Bouchez het vuur aan de lont stak met een onbehouwen tirade afgelopen zondag.
Meerwaardebelasting als struikelblok
Hoewel MR zich eerst opvallend stil hield tijdens de onderhandelingen, kwam de partij na Bouchez’ uitbarsting snel met een zogenaamd alternatief voorstel. MR gooide een plan op tafel dat onder meer een herinvoering van de speculatietaks omvatte en een belasting op diamanten. Klinkt indrukwekkend, maar volgens insiders is het niet meer dan een doekje voor het bloeden. De speculatietaks sneuvelde eerder al omdat beleggers deze handig omzeilden en de opbrengst van de beurstaks deed dalen. De diamanttaks? Die levert al jaren nauwelijks nog iets op. Kortom, het voorstel wordt door andere partijen met een scheef oog bekeken.
De ware aard van een te groot ego
Doch, de problemen tussen rood en blauw gaan veel dieper dan een fiscaal dispuut. "Bouchez liet zondag zijn ware aard zien," zegt een onderhandelaar in ‘Het Laatste Nieuws’. De Franstalige liberaal, die bekendstaat om zijn vurige temperament, deed zelfs de stoïcijnse Maxime Prévot (Les Engagés) wankelen. Prévot, die bekendstaat als een verzoener, moet nu vrezen voor elk akkoord dat hij met Bouchez sluit. Voor veel Waalse politici was dit een openbaring van wie de MR-voorzitter echt is: onvoorspelbaar, roekeloos en allesbehalve de stabiele factor die de onderhandelingstafel nodig heeft.
De nagel aan de doodskist?
Waar Bart De Wever en Bouchez aanvankelijk in elkaars vaarwater terechtkwamen, leek er recent zelfs sprake van een groeiend wederzijds vertrouwen. De Wever probeerde de MR-voorzitter aan zijn zijde te krijgen en zag in hem misschien wel een onverwachte bondgenoot. Maar sinds de uitbarsting van Bouchez tijdens een cruciale fase van de onderhandelingen, lijkt dat vertrouwen opnieuw in rook op te gaan. Niet zozeer door de scheldwoorden zelf, maar vooral omdat De Wever zich verraden voelt. Hij had immers een duidelijke ‘ja’ gekregen op zijn onderhandelingsnota, waarin de meerwaardebelasting al van meet af aan stond ingeschreven.
Een dolk in de rug
Bouchez’ nachtelijke afwijzing van de meerwaardetaks wordt door velen gezien als een dolk in de rug van de onderhandelingen. De spanningen lopen zo hoog op dat zelfs de eensgezindheid over een belastingverlaging van 3 miljard euro, een wens die zowel MR als Vooruit koesteren, niet genoeg lijkt om de boel te lijmen. “Als je echt van de meerwaardebelasting af wil, moet je met iets substantieels komen,” zegt een onderhandelaar. Maar het alternatief van MR wordt nauwelijks serieus genomen.
Bouchez de 'bad guy'
Dat Bouchez zich onmogelijk maakt, is geen nieuws. Melissa Depraetere van Vooruit zei het al vroeg in de formatie: “Bouchez is onbetrouwbaar.” Ze kreeg toen bakken kritiek, maar nu lijken de feiten haar gelijk te geven. Het vertrouwen in de MR-voorzitter is tot onder het vriespunt gedaald. De Vivaldi-partijen kijken er dan ook niet van op dat N-VA, die voor de formatie het meeste gewicht in de schaal moet leggen, steeds meer twijfels krijgt over de werkbaarheid van Bouchez als onderhandelingspartner. Zelfs al willen beide partijen hetzelfde op fiscaal gebied, de stijlbreuk tussen de onderhandelingspartners is een Grand Canyon geworden. Sommigen fluisteren zelfs dat Bouchez de onderhandelingen opzettelijk saboteert, mogelijk om zijn eigen voorkeur voor een Zweedse coalitie met MR, N-VA, CD&V en Open Vld in stelling te brengen. Deze optie heeft echter maar een nipte meerderheid in het parlement, en in de commissies zouden ze zelfs niet genoeg stemmen hebben om belangrijke wetsvoorstellen door te drukken. Het is dus een riskante gok, en dat weet Bouchez maar al te goed.
Ongerustheid alom
Voor De Wever is betrouwbaarheid van levensbelang. Hij heeft de federale onderhandelaars vandaag afzonderlijk op het matje geroepen voor een ultiem overleg. Donderdag moet hij opnieuw verslag uitbrengen aan de koning. Hoe de kaarten dan zullen liggen, is onduidelijk. De Wever is woedend, en dat maakt hem onvoorspelbaar. Bouchez zal – alweer – moeten bewijzen dat hij te vertrouwen is. Vooral nu blijkt dat zelfs MR binnen de eigen gelederen verdeeld is over de strategie van hun voorzitter. Bouchez wordt gezien als een politieke gokker die voortdurend aan de rand van de afgrond balanceert
(Foto: Didier Lebrun/ /Photo News)
