Alles is anders nu ?
De regering-De Wever is nog geen anderhalve maand oud, of de politieke stormen dreigen al haar plannen overhoop te gooien. Met een defensiebudget dat omhoog moet, een begrotingstekort dat de pan uit swingt en een ritt losse eindjes die nog steeds rondslingeren, zoekt premier Bart De Wever (N-VA) naar een allesomvattend (nieuw)akkoord. Defensie, belastingen, pensioenen – alles wordt op tafel gegooid. Maar kan hij de regeringspartners op één lijn krijgen?
De Wever trekt de duomethode uit de kast
De politieke koorts liep deze week hoog op in de Wetstraat. In alle discretie zal De Wever de verschillende regeringspartijen ontmoeten, en dat volgens een uitgekiende tactiek: niet alleen de vicepremiers mogen langskomen, maar ook de partijvoorzitters.
- Maandag: Vooruit-duo Frank Vandenbroucke en Conner Rousseau trapt de gesprekkenop gang. Daarna was het de beurt aan CD&V’ers Vincent Van Peteghem en Sammy Mahdi. Ook Les Engagés, met Maxime Prévot en interim-voorzitter Yvan Verougstraete, passeren de revue.
- Later deze week: de liberalen en groenen volgen. Vooral bij MR zal het spannend worden.
Die aanpak verraadt de ernst van de situatie. De Wever moet snel schakelen: het regeerakkoord - amper droog op papier - dreigt te worden ingehaald door de nieuwe werkelijkheid. Een escalerend conflict in Oekraïne zet druk op de NAVO-norm, terwijl de begrotingsput dieper blijkt dan gedacht. Kortom: geld moet gevonden worden, en liefst zonder de boel te laten ontploffen.
Defensie-uitgaven: dreigende NAVO-sancties
Defensieminister Theo Francken (N-VA) heeft een missie: België voor de zomer naar de NAVO-norm van 2 procent van het bbp krijgen. Momenteel zit het budget op 8 miljard euro per jaar, maar dat moet naar 12 miljard.
En dat is niet zomaar een vrijblijvende doelstelling. Volgens regeringsbronnen overweegt de NAVO om bepaalde agentschappen weg te halen uit België als het land zijn defensie-uitgaven niet snel opschroeft. Vooral een belangrijk ICT-agentschap zou op de wip zitten.
Op papier zijn de regeringspartijen het eens over de 2 procent-norm, maar achter de schermen woedt een keiharde strijd over de financiering. Vooral Vooruit twijfelt of de verhoging in zo’n korte tijd haalbaar is.
Een begroting uit de hel
Daarbovenop komt nog een financiële dreun: het monitoringcomité berekende dat het tekort 2,5 miljard groter is dan verwacht. In 2025 zou het tekort bijna 23 miljard euro bedragen. Dat betekent dat de regering nog voor april knopen moet doorhakken:
1 Besparingen? MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez ziet graag snoeiwerk in de sociale zekerheid. Zijn voorstel: minder kinderbijslag voor grote gezinnen in Franstalig België. Maar dat ligt in Vlaanderen uiterst gevoelig.
2 Belastingen? Les Engagés schuift een verhoging van de meerwaardebelasting naar voren, en wil ook huurinkomsten belasten. Dat zal bij de liberalen dan weer als een rode lap op een stier werken.
3 Truc met eenmalige opbrengsten? Francken wil de kloof dichten door overheidsparticipaties te verkopen, maar dat ziet Les Engagés als een lapmiddel.
CD&V en Vooruit trekken intussen de rode lijn bij sociale zekerheid: “Daar geld zoeken om het rechtstreeks in Defensie te pompen? Geen optie.”
Sammy Mahdi (CD&V) heeft bovendien een list: als Defensie meer geld krijgt, moet Justitie dat ook. “Het ene kan niet zonder het andere.”
Grote politieke ruildeal in de maak?
Om de regeringspartners niet opnieuw maandenlang te laten ruziën, trekt De Wever een beproefde politieke truc boven: koppelverkoop.
Defensie en begroting worden niet apart bekeken, maar ingepakt in een groot akkoord.
Premier De Wever legde alvast zes gevoelige dossiers op tafel, waaronder:
- Meerwaardebelasting: minister van Financiën Jan Jambon (N-VA) zweeg er in zijn beleidsverklaring zedig over, maar de druk stijgt om knopen door te hakken.
- Sancties voor mutualiteiten die langdurig zieken onvoldoende re-integreren. De vraag: hoe hard wordt de financiële straf?
- Malus op pensioenen: moeten periodes van ziekte meetellen als gewerkte dagen of niet? Zelfs Jambon liet zich hier al in tegenspraak vangen.
De Wever lijkt zijn kans te ruiken om een alomvattend akkoord af te dwingen. Dat kan een formatie 2.0 vermijden, maar of hij erin slaagt om alle partijen tevreden te stellen én de staatskas niet te laten ontsporen?
(Foto: Didier Lebrun / Photonews)
