De Vlaamse regeringsonderhandelaars, geleid door formateur Matthias Diependaele (N-VA), willen de essentie van het Belg-zijn aanpakken. Ze gaan de fiscale achterpoortjes voorgoed proberen sluiten. De focus ligt vooral op private stichtingen en de belastingvrije overdracht van familiebedrijven. Dit moet zorgen voor een eerlijker belastingsysteem en het wegwerken van oneigenlijke voordelen.
Het is niet allemaal slecht nieuws. Belangrijk voor Jan Modaal is dat de onderhandelaars van N-VA, Vooruit en CD&V zijn overeengekomen om de registratierechten bij de aankoop van een woning en de erfbelasting op kleine nalatenschappen te verlagen.
Er wordt overwogen de registratierechten bij de aankoop van een gezinswoning te verminderen van 3% naar 2%, en voor een tweede woning van 12% naar 9%. Deze verlagingen zouden de Vlaamse regering echter 500 miljoen euro aan inkomsten kosten maar om dit te compenseren, wordt gekeken naar strengere regels voor private stichtingen. Een constructie die vooral bij de rijkere Belgen van kracht is.
Private stichtingen onder vuur
Private stichtingen worden vaak gebruikt om vermogen, zoals vastgoed of familiebedrijven, binnen een familie te houden met minimale belasting. Op schenkingen via een notaris geldt een belasting van 5,5%, maar een onderhandse schenking blijft belastingvrij, mits de schenker nog minstens drie jaar leeft. De Vlaamse onderhandelaars willen de voorwaarden aanscherpen om belastingontwijking tegen te gaan.
Zo zouden de regels voor wat als een 'belangeloos doel' geldt, strenger worden toegepast. De Vlaamse regering wil voorkomen dat families stichtingen misbruiken om grote sommen geld of luxegoederen belastingvrij door te geven.
Om die slag te milderen werd sinds begin 2024 al de jaarlijkse taks op het vermogen van private stichtingen aangepast en progressief gemaakt. Vermogens tot 50.000 euro zijn vrijgesteld, maar daarboven gelden tarieven van 0,15% tot 0,45% voor grotere vermogens, afhankelijk van de omvang van het patrimonium.
Familiebedrijven in het vizier
De onderhandelaars bekijken ook om de belastingvrije overdracht van familiebedrijven strenger te maken. Momenteel kunnen familiebedrijven zonder enige belasting worden geschonken, ongeacht of de begunstigden familie zijn of niet.
Deze vrijstelling bespaart schenkers 3% schenkbelasting in rechte lijn (ouders naar kinderen) en 7% bij schenkingen aan anderen. Het doel van de regeling is het behoud van tewerkstelling en continuïteit in familiebedrijven. Maar, de onderhandelaars zien creatief boekhouden als misbruik, vooral wanneer vastgoed in een patrimoniumvennootschap wordt ondergebracht en dan belastingvrij wordt doorgegeven.
Vooruit en CD&V willen dat de vrijstelling enkel geldt voor bedrijven met een reële economische activiteit. Een bedrijf wordt als niet-economisch actief beschouwd wanneer bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen minder dan 1,5% van de totale activa bedragen, of als terreinen en gebouwen meer dan 50% van het actief uitmaken.
Met deze maatregelen hopen de Vlaamse onderhandelaars niet alleen de fiscale achterpoortjes op slot te doen, maar ook een eerlijker belastingklimaat te creëren, waarbij de lasten beter verdeeld worden en de overheidsfinanciën gezond blijven. En in tussentijd betalen bedrijven nog altijd te weinig belastingen.
