Sinds juli 2021 worden PFAS-verdachte locaties in Vlaanderen in een versneld tempo onderzocht. De eerste stap is het uitvoeren van een verkennend of oriënterend bodemonderzoek (VBO/OBO).
In de meeste gevallen zijn er vervolgstappen en verder onderzoek nodig, in de vorm van een beschrijvend bodemonderzoek (BBO). In een beschrijvend bodemonderzoek wordt de verontreiniging afgebakend en een risicobeoordeling uitgevoerd.
Het afbakenen van een grondwaterverontreiniging met PFAS afkomstig van een bepaalde bron blijkt volgens OVAM niet eenvoudig te zijn. OVAM: "Enerzijds kunnen verontreinigingspluimen met PFAS zeer omvangrijk zijn. Anderzijds is er het vermoeden dat het grondwater diffuus is aangerijkt met PFAS, zodat het in de praktijk zeer moeilijk is uit te maken tot waar de verontreinigingspluim reikt."
Daarom willen ze bij OVAM nu nagaan of in Vlaanderen PFAS algemeen in het (ondiepe) grondwater wordt teruggevonden, en hoe deze data kunnen worden gebruikt bij de beoordeling van verkennende en decretale bodemonderzoeken uitgevoerd op locaties waar PFAS als verdachte stof wordt beschouwd (VBO/OBO) of wordt teruggevonden (BBO).
"Er dient namelijk een onderscheid te worden gemaakt tussen de grondwaterpluim die van een bron afkomstig is, en (eventuele) (regionale) verhogingen. Het onderscheiden van verontreiniging gerelateerd aan een bron versus diffuse verontreiniging is cruciaal in de juridisch-administratieve context van het Bodemdecreet, waar onderzoeks- en saneringsverplichtingen worden toegekend aan exploitanten, eigenaars, gebruikers of andere partijen."
Omdat PFAS van nature niet voorkomen in het milieu, gaat het hier om de diffuse aanwezigheid van PFAS in het grondwater. Er dient dus te worden nagegaan welke PFAS mogelijks diffuus aanwezig zijn in het grondwater, en welke niet.
OVAM heeft voor de klus een opdracht uitgeschreven. De opdracht maakt deel uit van het Vlaams PFAS-actieplan en van taak 6.2 van PARC (‘Partnership for the assessment of risks of chemicals’)
De doelstellingen zijn concreet:
- Meten en bepalen van streefwaarden en/of diffuse aanwezigheid van PFAS in grondwater op basis van beschikbare gegevens en ondersteund door aanvullende metingen;
- Een voorstel uitwerken over hoe met deze data moet worden omgegaan bij verkennende, oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken op PFAS-verdachte locaties.
De opdracht (waarvoor OVAM een partner zoekt) bestaat dan ook uit drie delen: (A) opmaak van een plan van aanpak, a.d.h.v. alle beschikbare data; (B) selectie van meetlocaties en uitvoeren van metingen; en (C) bepalen van streefwaarden / diffuse aanwezigheid van PFAS in grondwater, inclusief voorstellen van een werkwijze of instrument voor het toepassen van de data bij decretale bodemonderzoek.
