Gemeenteraadsleden kunnen een klacht indienen bij de gouverneur omtrent beslissingen die het college van burgemeester en schepenen of een lid van het college heeft genomen. Sinds de coronacrisis is het aantal klachten fors toegenomen.
Sinds 13 maart 2020 werden er al meer dan 100 klachten ingediend over coronagerelateerde zaken. Specifiek over de organisatie van de lokale bestuursorganen werden er tot nu toe 28 klachten ingediend. Daarvan waren alle klachten ontvankelijk: 14 klachten waren gegrond en 13 klachten waren ongegrond. Eén klacht is volgens bevoegd minister Bart Somers nog in behandeling.
De argumenten die werden aangevoerd, zijn zeer divers:
- beperken recht om vragen te stellen;
- schending van de openbaarheid (niet-voorzien in livestream);
- inbreuk op de social-distancing tijdens fysieke gemeenteraad;
- technische problemen bij digitale toepassing;
In Kontich was een fysieke vergadering van de gemeenteraad niettegenstaande uitdrukkelijk door de hogere overheid werd aangeraden om virtueel te vergaderen.
In Meerhout werd een klacht ingediend over de inmenging vanuit het publiek tijdens de digitale livestream van de gemeenteraad en de vraag naar de verantwoordelijkheid van een goede internetverbinding van een gemeenteraadslid.
In Ranst was er heibel over de wijze van vergaderen via het notulensysteem/e-mail. De stemming kon al plaatsvinden vooraleer er een debat was over de punten op de agenda van de gemeenteraad. Er was ook geen overzicht van opmerkingen door raadsleden of antwoorden op vragen door het college.
In Schelle werd er op 14 augustus 2020 niet rechtsgeldig digitaal vergaderd door de gemeenteraad. Er was ook niet voorzien in een digitaal platform en de regels om rechtsgeldig digitaal via e-mail te kunnen vergaderen werden niet gevolgd. Een tegensprekelijk debat was op geen enkele manier mogelijk tijdens de zitting. De zitting en het besluit dat tijdens voormelde zitting werd genomen, zijn onwettig.
In Voeren was er een klacht over de goedkeuring van het burgemeestersbesluit waarin de wijze van vergaderen is vastgelegd.
In Denderleeuw was de klacht gericht tegen het gebrek aan livestreaming van de digitale gemeenteraden, de behandeling door de gemeenteraad van aanvullende agendapunten van klager en het gebrek aan antwoorden vanwege het college van burgemeester en schepenen, en tegen de gemeenteraadsbeslissing d.d. 23/4/2020 om in rechte op te treden.
In Erpe-Mere ging de klacht over de wijze van vergaderen: achter gesloten deuren. De openbaarheid wordt op die manier geschonden volgens klager. Klager stelt dat het eenvoudig is om in een algemene livestream te voorzien via bijv. YouTube.
Klager stelt dat de pers wel toegang zou hebben tot de digitale vergadering, maar het publiek niet.
In Geraardsbergen zouden gemeenteraad en OCMW-raad initieel fysiek plaatsvinden, maar bestuur besliste uiteindelijk toch om een digitale vergadering te organiseren. Klager meent dat dit in strijd is met de richtlijnen van de minister.
In Haalter was de werkwijze om te vergaderen via e-mail. Klager vraagt dat gemeenteraad terug fysiek samenkomt.
In Lede was er een klacht over het verloop van de gemeenteraad: besloten vergadering via teams, vragen bij wijze van stemming. 3 leden van de pers waren toegelaten
In Tremelo ging de klacht over feit dat gemeenteraad niet openbaar is. Klager geeft aan dat gemeente tijd genoeg heeft gehad om een oplossing te zoeken en de gemeenteraad te livestreamen. Andere gemeenten slagen hier blijkbaar wel in.
In Beernem was de gemeenteraad niet openbaar
In Koksijde was er een probleem met het verloop van de digitale zitting gemeenteraad:
- bij de bespreking werd enkel het woord gegeven aan de fractieleiders, niet aan het onafhankelijke raadslid;
- bij sommige agendapunten was het door tijdsdruk en technische problemen (automatisch gedempte microfoon) onmogelijk om de stemming te vragen en de stem correct door te geven.
In Kortrijk ging de klacht over:
- Afgelasten raadscommissie: de raadscommissie voorafgaand aan de gemeenteraad is afgelast conform het besluit van de burgemeester. De stad heeft de raadscommissie via e-mail georganiseerd. Klager stelt dat hiermee fundamentele regels die aan de raadscommissie vasthangen zijn losgelaten.
- Niet-beantwoorden van vragen over veiligheid;
- Verhinderen van uitgebreide interpellatie (blijkbaar is dat ook al onderwerp geweest van een eerdere klacht).
In Wielsbeke tot slot was er een klacht over de wijze van vergaderen via e-mail in maart en, aangevuld met een notuleringssysteem via Cobra, in april. Verzoek tot digitale zitting gemeenteraad of beperkte fysieke raad geweigerd. Onduidelijke en in tijd beperkte mogelijkheden omtrent indienen replieken.
De klachten tonen aan dat digitale vergaderingen nog geen evidentie zijn.
