De Wever: “Ik leid geen regering die alleen bestaat om te bestaan. We moeten iets nuttigs doen.”
Je moet geen studie politieke wetenschappen achter de kiezen te hebben om te beseffen dat Arizona een doodgeboren kind is. De kiezer heeft de kaarten zo geschud, dat er geen ander keuze is dan een coalitie met neuzen die elk in een ander wijzen: N-VA, CD&V, Les Engagés en MR. Vier andersdenkenden die samen een huishouden moeten runnen dat boven zijn stand leeft. Voor een deel hebben ze deze patstelling aan zichzelf te danken. Het ondemocratische cordon sanitaire verwijst de stem van 1 op 5 Vlaming zonder meer naar de prullenmand. De Wever staat met zijn rug tegen de muur omdat kleine partijen - zoals Vooruit - weten dat hij ze nodig heeft en daarom hun eisen kunnen/durven stellen. Sinds 9 juni zitten ze in Brussel rond de tafel. Dagelijks proberen ze water in mekaars wijn te gooien. Doch, het drankje blijft voor velen ondrinkbaar. Vooruit schreeuwt het hardst van de daken. Bart De Wever (N-VA) legde een nieuwe supernota op tafel, maar die belandt bij de Vlaamse socialisten op een koude steen. Het gevreesde woord “mislukking” ligt plots op de lippen.
Taxcut zorgt voor rode gezichten
Vooruit kan maar moeilijk slikken dat De Wever opnieuw inzet op een belastingverlaging van 1 miljard euro tegen het einde van de legislatuur. “Een belastingverlaging bovenop een al uitdagende sanering van 23 miljard euro? Hoe moet dat gefinancierd worden? De sociale zekerheid is de logische dupe,” klinkt het verontwaardigd binnen de partij. Vooral de pensioenhervormingen blijken een doorn in het oog, om niet te zeggen een ‘no pasarán’.
Vooruit-voorzitter Conner Rousseau probeert zijn schip recht te houden, maar de spanningen binnen zijn partij lopen op. “De nieuwe nota is bij Vooruit zeer zwaar gevallen,” laat een insider weten. Tijdens een interne vergadering op maandag - die wordt omschreven als “de lastigste in maanden” - groeide het besef dat de compromissen zich opstapelen. Rousseau voelt zich steeds meer de buffer tussen een onbuigzame N-VA en de eigen achterban, die weinig trek heeft in een nieuwe reeks liberale hervormingen.
De Wever blijft onvermurwbaar
De Wever - formateur én meesterstrateeg - blijft stoïcijns. “Ik ga niet inbinden op de ambities,” zei hij kordaat na de vergadering. Volgens De Wever is een stevige hervorming nodig om de federale regering relevant te maken. “Ik leid geen regering die alleen bestaat om te bestaan. We moeten iets nuttigs doen.”
De kern van zijn supernota draait om een herstructurering van pensioenen, arbeidsmarkt en fiscaliteit. De taxcut van 1 miljard euro moet bedrijven en werknemers lucht geven, terwijl de overige 6 miljard euro verschuift binnen de bestaande belastingstructuur. Maar Vooruit en andere partijen zoals CD&V en Les Engagés vrezen dat de voorgestelde hervormingen disproportioneel zwaar wegen op de lagere inkomens en sociale zekerheid.
Het politieke pokerspel
Het is onderhand duidelijk dat de formatie niet alleen een inhoudelijke strijd is, maar ook een politiek schaakspel. Vooruit probeert met dreigementen en signalen de druk op te voeren. De andere onderhandelaars zetten die spelletjes weg als “pure bluf.” “De verhoudingen liggen al lang vast. Vooruit wist vanaf dag één waar ze aan begonnen,” klinkt het bij een partijvoorzitter in ‘De Tijd’.
Toch houdt Vooruit de optie open om alles alsnog te laten ontploffen. “Het venijn zit in de staart,” waarschuwt De Wever, die weet dat de formatie in deze fase kwetsbaar is. Of dit een onderhandelingstactiek, zal nog moeten blijken tijdens de cruciale vergaderingen van woensdag, wanneer de sociaal-economische dossiers opnieuw op tafel liggen.
Een deal op losse schroeven?
De huidige verdeling van de inspanningen blijft staan: een derde van de 23 miljard euro komt uit besparingen en nieuwe inkomsten zoals een meerwaardebelasting, terwijl twee derde wordt opgevangen door hervormingen en “gelimiteerde” terugverdieneffecten. Maar met de taxcut van 1 miljard euro dreigt die balans te wankelen.
Vooruit voelt zich al geruime tijd de spreekwoordelijke ezel die de zwaarste last draagt. Volgens Rousseau heeft zijn partij al meer dan voldoende compromisbereidheid getoond. De vraag is nu hoe ver hij nog kan gaan zonder zijn geloofwaardigheid te verliezen. Rousseau lost dit ‘ballontje’ niet zomaar vrijblijvend in de pers.
Afgrond of oplossing?
De deadline die De Wever zichzelf oplegde – eind januari – nadert met rasse schreden. Woensdag wordt D-day, want dan moeten de onderhandelaars eindelijk knopen doorhakken over de sociaal-economische hervormingen. Dinsdag staan de institutionele dossiers op de agenda, nog een gespreksonderwerp dat spanningen belooft.
Is dit het eindspel, of slechts een voorbode van de onvermijdelijke doorbraak?
(Foto: Joel Hoylaerts / Photo News)
