De Wever speelt verlengingen: Hoe Bouchez aan boord moet blijven in Brusselse formatie.
Formateur Bart De Wever (N-VA) staat voor een zware dobber in de formatiegesprekken. Het plan om Vooruit en MR op één lijn te krijgen, blijkt moeilijker dan verwacht. Vooral het fiscale luik van zijn sociaal-economisch basisakkoord zorgt voor spanningen. De aandelenbelasting, effectentaks en roerende voorheffing doen de Franstalige liberalen steigeren nu duidelijk wordt waar de lasten op grote vermogens precies verhoogd zullen worden.
Zware nachtelijke onderhandelingen
Zondagavond leidde De Wever liefst negen uur aan onderhandelingen met zijn beoogde coalitiepartners: Vooruit, CD&V, MR en Les Engagés. Het resultaat? Nog steeds geen witte rook. De onderhandelaars gingen pas maandagochtend om 4.30 uur uit elkaar, zonder akkoord, maar wel met een gevoel dat ze er "bijna zijn". Kleine oogjes bij het bezoek aan koning Filip op maandagmiddag, want er werd diep in de nacht gepraat.
Tegenstrijdige belangen
De Wever had nochtans de derde versie van zijn ‘supernota’ flink bijgeschaafd om tegemoet te komen aan de eisen van Vooruit-kopman Conner Rousseau. Die gaf uiteindelijk zijn goedkeuring voor het opstarten van échte regeringsonderhandelingen. Maar toen De Wever de vier partijvoorzitters op zondagavond samenbracht om zijn nieuwe compromis te presenteren, trok MR-voorzitter Bouchez plots aan de handrem. En dat om één centrale reden: de belastinghervormingen.
Fiscale hindernissen
Op bepaalde thema’s zoals arbeidsmarkt en pensioenen is er stilaan consensus. Maar de fiscale hervorming blijft een obstakel. N-VA, CD&V en Les Engagés vinden dat de belastinghervorming voldoende ‘ambitieus’ moet zijn. Als zowel Vooruit als MR hun veto’s blijven stellen, zal van de hele tax shift maar weinig overblijven.
Pijnlijke concessies
De Wever heeft daarom een miljardenoperatie uitgetekend waarbij elke coalitiepartner enkele heilige huisjes ziet sneuvelen. Zo dalen de lasten op arbeid, maar worden die gecompenseerd met hogere inkomsten uit vermogen. Een trofee voor Vooruit is de meerwaardebelasting op aandelen van 10 procent, met een aantal beperkingen om MR tevreden te houden. Maar toen De Wever enkele ontsnappingsroutes schrapte en de opbrengst van de aandelentaks verhoogde, begon Bouchez serieus te steigeren.
Bouchez onder druk
Bouchez krijgt nog meer voor de kiezen: in De Wevers nota staat ook een tijdelijke verdubbeling van de taks op effectenrekeningen, die van 0,15 procent naar 0,30 procent zou stijgen. Na enkele jaren zou dit tarief weer zakken, maar de belasting blijft gelden voor rekeningen vanaf 1 miljoen euro. En daar stopt het niet: De Wever wil ook een belasting op “aandelen op naam” invoeren, een populaire ontsnappingsroute voor de effectentaks.
Geen ontsnapping mogelijk
De belastingverhogingen op grote vermogens, waarvoor de Franstalige liberalen al langer op de rem staan, hebben Bouchez zondagnacht volledig uit zijn sloffen doen schieten. Hij haalde scherp uit naar zowel Rousseau als De Wever. Maar ondanks zijn weerstand loopt niemand van tafel weg. De Wever heeft de grote hervormingen zodanig aan elkaar verbonden dat iedereen er iets te winnen heeft. Zelfs Bouchez beseft dat hij bij geen enkele andere coalitie zoveel kan binnenhalen als in deze.
Geen weg terug
De situatie roept bij CD&V nare herinneringen op aan de nachtelijke impasses tijdens de Vivaldi-regering, waarin socialisten en liberalen elkaar ook voortdurend blokkeerden. Maar zo’n verlammende patstelling is iets wat De Wever koste wat kost wil vermijden. Daarom heeft hij slechts drie dagen extra tijd gevraagd aan koning Filip om een doorbraak te forceren. Het is een gok, want als De Wever opnieuw zonder akkoord naar de koning trekt, dreigt hij het initiatief te verliezen.
Verplicht samenwerken
De conclusie is simpel: Vooruit, CD&V, Les Engagés en N-VA staan klaar om verder te gaan met het voorliggende akkoord. MR heeft geen werkbaar alternatief en zal moeten aansluiten, of het land riskeert opnieuw in een politieke crisis te belanden.
(Foto: Didier Lebrun/Photo News)
