Het Global Engagement Center (GEC) van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, het zenuwcentrum voor het coördineren van Amerikaanse inspanningen om buitenlandse desinformatie tegen te gaan – met name door Rusland en China – werd deze week gesloten nadat het een bliksemafleider was geworden voor conservatieve kritiek. Dat bericht USA Today.
De missie van het GEC, zoals het algemeen bekend staat, was om de Amerikaanse campagne tegen propaganda- en desinformatie-inspanningen die gericht waren op het ondermijnen of beïnvloeden van het beleid, de veiligheid en de stabiliteit van de VS en haar bondgenoten, te "sturen, leiden, synchroniseren, integreren en coördineren".
Maar het GEC, met een voor de VS relatief klein budget van $ 60 miljoen en een personeelsbestand van 120, werd voor het eerst bekritiseerd in 2023 door Elon Musk, de multimiljardair en adviseur van de verkozen president Donald Trump, als de “ergste overtreder in de censuur en mediamanipulatie van de Amerikaanse overheid.”
De GEC was aanvankelijk opgenomen in een noodwet om de overheid te financieren na een deadline van 20 december, maar GOP-wetgevers schrapten het uit een last-minutewet die uiteindelijk door het Congres werd aangenomen.
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat de GEC "van rechtswege [aan het einde van de dag] op 23 december 2024 zal worden beëindigd. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft overleg gepleegd met het Congres over de volgende stappen", meldde het persbureau AFP.
Ontstaan
Het GEC is volgens USA Today ontstaan uit het Center for Strategic Counterterrorism Communications, dat in 2011 door de regering-Obama werd opgericht om online extremistische rekrutering en propaganda tegen te gaan. Een uitvoerend bevel van Obama uit 2016 creëerde het GEC om zijn missie uit te breiden met het bestrijden van desinformatie door statelijke en niet-statelijke actoren.
Het GEC begon zich al snel voornamelijk te richten op het gebruik van hightechtools zoals social media-analyses om desinformatiecampagnes van Moskou en Beijing te identificeren en tegen te gaan, die steeds meer gericht waren op Washington en zijn bondgenoten. Het probeerde zijn impact te vergroten door samen te werken met andere Amerikaanse agentschappen, buitenlandse bondgenoten en de particuliere sector.
'Calling out China' – en Rusland ook
Een rapport van 28 september 2023 van de GEC stelde dat China jaarlijks miljarden dollars uitgeeft aan buitenlandse manipulatiepogingen. Het rapport beschreef hoe Beijing “een verscheidenheid aan misleidende en dwingende methoden gebruikte in een poging om de internationale informatieomgeving te beïnvloeden.”
Het rapport zei dat China uitgebreid propaganda verspreidde, onder meer via nepmedia en onderzoekspapers die “de Verenigde Staten ten onrechte de schuld gaven van het creëren van COVID-19.” Het virus is ontsnapt uit een Chinees lab.
Die inspanningen promootten ten onrechte de “gewenste verhalen van China en de Chinese Communistische Partij over kwesties zoals Taiwan, zijn mensenrechtenpraktijken, de Zuid-Chinese Zee, zijn binnenlandse economie en internationale economische betrokkenheid.”
In bredere zin zei het GEC-rapport dat China propaganda, censuur en "digitaal autoritarisme" probeerde te gebruiken om buitenlandse regeringen, journalisten en het maatschappelijk middenveld in het algemeen aan te moedigen zijn favoriete verhalen te accepteren en kritiek op zijn gedrag te vermijden, terwijl het meer invloed op het wereldtoneel zocht.
Het GEC heeft ook talloze harde kritieken op Rusland gepubliceerd.
In 2020 heeft het GEC gedetailleerd beschreven hoe Rusland complottheorieën verspreidde tijdens de COVID-19-pandemie. Het heeft het Kremlin bekritiseerd omdat het chaos probeerde te zaaien in de VS. En het heeft Russische pogingen om de Amerikaanse invloed in Afrika te destabiliseren blootgelegd door valse beweringen over Amerikaanse gezondheidsprogramma's te verspreiden.
In september bekritiseerde het Moskou en zijn staatsmedia-organisatie RT omdat ze propaganda, desinformatie - en geavanceerde "cybercapaciteiten" - gebruikten om de wereldgemeenschap te beïnvloeden in kwesties zoals de oorlog tegen Oekraïne.
Die inspanning van RT omvatte volgens USA Today niet alleen informatieoperaties, maar ook geheime invloed en zelfs militaire inkooppogingen om landen over de hele wereld te targeten, waaronder in Europa, Afrika en Noord- en Zuid-Amerika, zei de GEC in een rapport van 13 september.
"Wanneer staats- of niet-staatsactoren desinformatie verspreiden, materiaal dat opzettelijk bedoeld is om ons publiek te misleiden of te verdelen, vallen ze de fundamenten van onze vrije en open samenleving aan", zei minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bij het vrijgeven van het rapport. Hij zette specifieke stappen uiteen die de regering-Biden nam "om degenen die desinformatie als wapen gebruiken om onze democratie te ondermijnen, ter verantwoording te roepen", waaronder gecoördineerde repressie door de ministeries van Buitenlandse Zaken, Justitie en Financiën.
In januari leidde de GEC een overeenkomst om door de staat gerunde desinformatiecampagnes tegen te gaan, die nu wordt gesteund door ten minste 21 landen, waaronder Spanje, Polen, Finland en het West-Afrikaanse land Ivoorkust - en die hen in staat zou kunnen stellen om ook hun eigen versies thuis te creëren.
Financiering
GEC stuitte in 2024 op tegenstand van Republikeinse wetgevers in het Congres, die beweerden dat het zijn bevoegdheden overschreed door te proberen conservatieve stemmen in de VS, waaronder pro-Trump-influencers, het zwijgen op te leggen.
Drie vooraanstaande Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden schreven Blinken in juli om de GEC ervan te beschuldigen af te wijken van zijn wettelijke plicht om propaganda en desinformatie in het buitenland tegen te gaan.
"Uw ministerie weigert te erkennen dat ... elke waarde die de GEC biedt, wordt getemperd door oprechte zorgen dat de GEC op zijn best onverschillig is voor, en op zijn slechtst medeplichtig is aan, een georkestreerde en systematische poging om de term 'desinformatie' op te rekken om standpunten te omvatten die, onder Amerikaanse progressieven, als politiek ongunstig of ongelegen worden beschouwd...", schreven de wetgevers.
Senator Chris Murphy, D-Conn., die mede-auteur was van de wetgeving uit 2016 waarmee het centrum werd opgericht, zei dat dergelijke kritiek onterecht en politiek gemotiveerd was. Hij leidde de poging om het te redden van de sluiting van de GOP, samen met de Republikeinse senator John Cornyn uit Texas. De voormalige Republikeinse senator Rob Portman uit Ohio is ook een fervent voorstander.
"[De GEC] heeft een onmisbare rol gespeeld in de strijd tegen Russische en Chinese desinformatie", zei Murphy in oktober. “Het zou de nationale veiligheid van de VS onnodig ondermijnen als we dit instrument zouden elimineren.”
Toen Trump op 5 november een tweede termijn won, behielden de Republikeinen ook de controle over het Huis van Afgevaardigden en heroverden ze de Senaat.
De GEC tweette zijn laatste op 18 december, waarin hij de Europese Unie prees voor het "eerste gebruik van aanduidingen onder zijn hybride sancties tegen Rusland".
Op dinsdag, de dag voor Kerstmis, ging de site offline met dit bericht: "Dit account is niet langer in gebruik vanaf 23-12-2024. Volg @StateDept voor updates over het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken."
