"Open VLD zal moeten overwegen om zijn hoofdkwartier te verkopen."
Het is een drama van formaat bij Open VLD. Na de electorale afstraffing is het partijbestuur collectief opgestapt en zijn er vervroegde voorzittersverkiezingen aangekondigd. Terwijl er eigenlijk gewacht zou worden tot na 13 oktober, zullen de verkiezingen nu voor de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvinden. Wat duidelijk is: de toekomst van Open VLD is allesbehalve rooskleurig.
Eigen schuld, dikke bult
Veel vingers wijzen naar De Croo en Ongena, die onvoldoende steun boden tijdens de campagne en er niet in slaagden om de strategische debatten te winnen. Maar ook voormalig voorzitter Egbert Lachaert wordt als zondebok aangewezen. Zijn pleidooi voor een donkerblauwe koers en zijn rol in het Vivaldi-debacle worden hem zwaar aangerekend. Hoe dan ook, de recente verkiezingsuitslag betekent dat de partij jaarlijks zo’n 2 miljoen euro aan belastinggeld misloopt.
Het aantal gewonnen of verloren zetels vertaalt zich direct in euro’s
Elke stem telt, en dat geldt zeker voor de financiën van politieke partijen. Met elke verkiezing wordt niet alleen de zetelverdeling bepaald, maar ook de verdeling van belastinggeld. Volgens professor Bart Maddens (KU Leuven) vertaalt het aantal gewonnen of verloren zetels zich direct in euro’s, wat grote financiële gevolgen heeft voor de partijen, zo lezen we bij VRT NWS.
Grote verliezers en winnaars
Open VLD is een van de grootste verliezers en moet jaarlijks 2 miljoen euro inleveren. Dat komt neer op een totaal verlies van 10 miljoen euro over vijf jaar, tenzij indexeringen of wijzigingen in de financieringsregels roet in het eten gooien.
Bij Ecolo lachen ze groen
Ecolo krijgt de hardste klap met meer dan 3 miljoen euro minder per jaar, terwijl Groen en PS ieder meer dan 1 miljoen euro verliezen. Les Engagés is de grote winnaar met een bijna verdubbelde dotatie. Vlaams Belang haalt nu 10 miljoen euro per jaar binnen en N-VA blijft stabiel met ongeveer 12 miljoen euro.
Afhankelijk van dotaties
Partijen zijn sterk afhankelijk van deze dotaties, die gemiddeld 80 procent van hun inkomsten uitmaken. Lidgeld en giften vullen de rest aan. "Er zijn nauwelijks regels over wat partijen met dat belastinggeld mogen doen. In de praktijk wordt het gebruikt voor personeelskosten, gebouwonderhoud en steeds vaker voor communicatie, zoals hoge uitgaven op sociale media," legt Maddens uit.
Open VLD in de problemen
Open VLD heeft geen grote reserves opgebouwd, en de recente campagne heeft het vermogen verder uitgehold. "De partij zal drastisch moeten besparen," zegt Maddens. Dit betekent waarschijnlijk ontslagen en mogelijk de verkoop van het partijhoofdkwartier in de Melsensstraat.
Meer belastinggeld naar partijen
Het totale bedrag dat naar de partijen gaat, stijgt van 78,4 miljoen euro naar 81,1 miljoen euro per jaar, door een hoger aantal geldige stemmen. Hoewel veel partijen in hun programma’s riepen om minder geld naar de politiek te laten gaan, konden ze in het parlement geen akkoord vinden voor lagere partijdotaties. Of ze hun verkiezingsbeloftes in de praktijk zullen brengen, blijft afwachten.
De financiën van de partijen zijn altijd een heet hangijzer, en de recente verkiezingsuitslagen hebben de kaarten opnieuw geschud. De komende jaren zullen uitwijzen hoe partijen als Open VLD omgaan met de nieuwe realiteit van hun verlaagde inkomsten.
