Vandaag is het nationale actiedag om geld in te zamelen voor Turkse slachtoffers van de grote beving van een maand geleden.
Interessant om te weten is dat de Turkse burgers al jaren een zogeheten aardbevingstaks betalen. Met de taks werd een fonds gespijsd om gebouwen aardbevingsbestendig te maken. In theorie.
Die zogenaamde aardbevingsbelasting of -taks (ook bekend als speciale communicatiebelasting) werd ingevoerd in de nasleep van de aardbeving in Izmit in 1999 waarbij meer dan 17.000 mensen stierven. Aanvankelijk ingevoerd als een tijdelijke belasting, werd het een permanente belasting gericht op het voorkomen van aardbevingsgerelateerde schade.
Met die belasting op allerlei vormen van communicatie zou de veiligheid van de burgers worden opgekrikt, maar Erdogan voegde de opbrengst (inmiddels zo'n 40 miljard euro) toe aan de pot 'algemene middelen' en weigert verantwoording af te leggen over de besteding. Volgens de CHP, de belangrijkste oppositiepartij, werd bijna de helft van de middelen ingezet voor andere doeleinden.
De aardbevingsbelasting werd ingesteld tijdens de regering van Bülent Ecevit en was gericht op kabel-tv, mobiele gesprekken en berichten. Met wet nr. 4481 werden belastingen op inkomen, voertuig, onroerend goed, privécommunicatie en privétransacties toegevoegd.
In 2003 werden de meeste belastingen afgeschaft, maar de particuliere communicatiebelasting bleef bestaan en werd permanent. De belasting was aanvankelijk 7,5% op privécommunicatie, maar over een presidentieel decreet werd het begin 2021 verhoogd tot 10%.
Met de belastingen moesten gebouwen beter worden voorbereid op aardbevingen. Het Disaster and Emergency Management Presidency (AFAD) was in staat om logistieke hubs te bouwen in 25 provincies voor rampenpreventie. In 2012 kondigde de regering een nieuw plan aan dat gericht is op het versterken van gebouwen om ze aardbevingsbestendig te maken. In een video uit 2011 zegt minister van Justitie Mehmet Simsek dat het belastinggeld werd gebruikt voor verschillende transport- en landbouwprojecten.
Er zijn verschillende berekeningen mogelijk met betrekking tot de hoogte van het opgehaalde geld. Met de momenteel geldende wisselkoers van ongeveer 19 Turkse lira per Amerikaanse dollar heeft de Turkse regering ongeveer 4,5 miljard dollar opgehaald. Maar gezien de wisselkoers van minder dan 1,5 Turkse lira per dollar in 2006, bedraagt het opgehaalde bedrag 37 miljard dollar. Op dezelfde manier berekenend meldt de Gazete Duvar dat tegen 2020 tussen de 67,5 en 140 miljard lira zijn opgehaaald sinds 1999.
Na verschillende aardbevingen rezen er vragen of het belastinggeld correct was gebruikt. Na de aardbeving van februari 2023 beweert de Republikeinse Volkspartij (CHP) dat met de belasting miljoenen huizen bestand hadden kunnen worden gemaakt tegen aardbevingen, maar de regering gebruikte het geld in plaats daarvan om haar bouwprojecten te financieren.
foto Dsns.gov.ua wikipedia
