De onderhandelaars van CD&V kunnen niet echt lachen met de houding van N-VA en Vooruit in de Vlaamse formatie.
De Vlaamse formatie verloopt stroef, vooral door de botsende ideologieën. Terwijl N-VA en Vooruit pleiten voor meer overheidsmacht, vooral op sociale thema’s, staat CD&V aan de zijlijn te roepen. De gelekte onderhandelingsnota over onderwijs suggereert zelfs dat N-VA scholen onder curatele wil plaatsen bij tegenvallende prestaties. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau doet er nog een schepje bovenop door de grondwettelijke "vrijheid van onderwijs" ter discussie te stellen, wat vooral het Katholiek Onderwijs raakt. Voor CD&V is dit niets minder dan verregaande verstaatsing.
Kindergeld als wapen
Ook over het groeipakket, voorheen kinderbijslag, zijn de meningen verdeeld. N-VA en Vooruit willen toeslagen koppelen aan de kennis van het Nederlands, en een deel van de kinderbijslag inhouden bij zorgtekort om zelf hulp te bieden. CD&V ziet dit als overheidsbemoeienis en een aanval op sociale organisaties die deze taken traditioneel uitvoeren. Het idee dat de overheid rechtstreeks ingrijpt in het gezin ligt zwaar op de maag bij de christendemocraten.
Kritiek op centralisatie
Niet alleen het onderwijs en kindergeld liggen onder vuur. N-VA wil ook de uitbetaling van zorgbudgetten weghalen bij ziekenfondsen en het groeipakket bij kinderbijslagfondsen centraliseren. CD&V vraagt zich af wie deze taken dan gaat uitvoeren. "Gaan we een leger nieuwe ambtenaren aannemen?" vraagt een partijvertegenwoordiger zich hardop af in ‘Het Nieuwsblad’.
N-VAs oorlog tegen het middenveld
N-VA heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat ze geen fan zijn van het middenveld. De macht van de christelijke zuil, met name het Katholiek Onderwijs en de ziekenfondsen, is een doorn in het oog van de partij. Ook Vooruit heeft moeite met de verwevenheid van CD&V met deze organisaties. "CD&V wil vooral het status quo behouden en zoveel mogelijk middelen voor hun organisaties binnenhalen," klinkt het vanuit Vooruit.
Wisselende allianties
De formatie kent wisselende allianties. Terwijl N-VA en Vooruit op veel sociale thema’s samenwerken, staan ze tegenover elkaar als het gaat over economie en bedrijven. Vooruit en CD&V vinden elkaar weer in de strijd voor extra sociale ondersteuning. Vooruit wordt ook soms aangevallen op hun sterke instituties, zoals het socialistische ziekenfonds en de vakbond ABVV. Informateur Bart De Wever (N-VA) wil hen de uitbetaling van werkloosheidsuitkeringen afnemen. "Elke structuur waar N-VA niet sterk staat, wordt aangevallen," aldus een onderhandelaar.
De nieuwe orde
N-VA’s langetermijnvisie lijkt helder: een nieuwe orde installeren waarbij de overheid rechtstreeks in contact staat met de burger, zonder tussenkomst van tussenniveaus zoals provincies, onderwijskoepels, vakbonden en ziekenfondsen. "Het installeren van een nieuwe orde is iets wat ze al jaren proberen en waar ze ook steeds meer in slagen," concludeert een CD&V-onderhandelaar. CD&V ziet het met lede ogen aan en blijft strijden tegen wat zij zien als de keizer-koster die alles zelf wil bepalen.
