Een internationaal onderzoeksteam heeft opgelijst welke dierensoorten het meest waarschijnlijk hebben gediend als een tussengastheer voor het coronavirus.
Weet je nog, corona/covid-19? Die mysterieuze ziekte die plots opdook in China en daar op even mysterieuze wijze weer verdween nadat het de wereld was rondgereisd. Sindsdien blijven wetenschappers zoeken naar de dader. Was het de butler met de kandelaar in de bibliotheek, was het de kolonel of was het de vleermuis? De grote Cluedo-zoektocht naar de oorsprong van het pandemische onheil wordt nog altijd voortgezet.
Arme vleermuis
Waar de vleermuis lange tijd als primaire verdachte gold, heeft een internationaal onderzoeksteam nu nieuw licht geworpen op welke diersoorten daadwerkelijk het coronavirus naar de mens hebben overgedragen. In een doorbraakstudie, gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Cell, wordt een nieuwe groep dieren naar voren geschoven als meest waarschijnlijke tussengastheren voor het dodelijke virus. Dit onderzoek voegt een belangrijke schakel toe aan de theorie – voor wie het geloven wil – dat besmette dieren in november 2019 op de markt in Wuhan, China, de aanleiding vormden voor de pandemie.
De stille getuigen van Wuhan
De Huanan Seafood Wholesale Market in Wuhan werd al vroeg in de pandemie als mogelijke broeihaard van het virus geïdentificeerd. Al snel werd de markt echter gesloten en grondig gedesinfecteerd, waardoor het verzamelen van bewijsmateriaal werd bemoeilijkt. Oeps. Van de dieren die oorspronkelijk op de markt werden verkocht, konden geen stalen meer worden genomen. Desondanks wisten onderzoekers van het Chinese Centrum voor Ziektecontrole en Preventie (CDC) omgevingsmonsters te verzamelen van de vloeren, muren en andere oppervlakken van de markt. Tiens? Deze monsters hebben nu, jaren later, waardevolle informatie opgeleverd.
Meer dan 800 samples zijn geanalyseerd, en de resultaten wijzen unaniem in dezelfde richting: SARS-CoV-2 werd aangetroffen in de nabijheid van kraampjes die wilde dieren verkochten. Vooral de genetische sporen van twee diersoorten sprongen in het oog: de wasbeerhond en de civetkat. Deze diersoorten zijn al langer in het vizier van virologen, aangezien ze ook betrokken waren bij eerdere coronavirusuitbraken, waaronder de SARS-epidemie van 2002. De wasbeerhond, in het bijzonder, bleek het meest voorkomende dier in de positieve stalen. Eureka!
Een oude vijand in een nieuwe gedaante
Michael Worobey – co-auteur van de studie en onderzoeker aan de Universiteit van Arizona – stelt onomwonden: "We spelen met vuur." Hij refereert aan de gevaarlijke praktijk van het verkopen van wilde dieren op markten in stedelijke gebieden. "Dit zijn dezelfde diersoorten die ons in 2002 al het SARS-coronavirus brachten," legt Worobey uit. "We brengen mensen in directe aanraking met dieren die krioelen van virussen, midden in grote, dichtbevolkte steden. Het is vragen om problemen." Vrij vertaald: “Met alle Chinezen, maar niet met de deze.”
Hoe dan ook de ontdekking moet de theorie versterken dat het virus via wilde dieren van dier op mens werd overgedragen – een zogenaamd zoönotisch event. Let wel, de onderzoekers benadrukken dat er nog steeds geen "direct bewijs" is dat de wasbeerhond of civetkatten het SARS-CoV-2-virus daadwerkelijk hebben verspreid. Florence Débarre, onderzoeker bij het Franse Centrum voor Wetenschappelijk Onderzoek en mede-auteur van de studie, benadrukt dat de markt al was ontruimd tegen de tijd dat de CDC-stalen werden genomen, wat directe bevestiging onmogelijk maakt.
Stapels bewijs, maar geen sluitend antwoord
Kristian Andersen, een andere co-auteur van de studie en onderzoeker aan het Scripps Research Institute in Californië, noemt de nieuwe bevindingen een "belangrijke stap" in het ontrafelen van het mysterie rondom de oorsprong van het virus. "Deze paper voegt nog een laag toe aan het zich opstapelende bewijs," stelt Andersen, "dat allemaal in dezelfde richting wijst: besmette dieren bereikten de markt in het midden of einde van november 2019."
Hoewel de vondst van genetische sporen van deze dieren geen definitief antwoord biedt op de vraag wie of wat de pandemie heeft veroorzaakt, schuift het de vleermuis als directe boosdoener verder naar de achtergrond. De mogelijkheid dat het virus via andere diersoorten is overgedragen, wordt steeds waarschijnlijker. Dit onderzoek benadrukt echter ook de complexiteit van de pandemie-oorsprong en de noodzaak van verdere studies om tot een sluitend antwoord te komen.
