Lied van priester-dader geschrapt uit pauselijke misviering, slachtoffer spreekt: "Moet ik protesteren met een bord om mijn nek?"
Vandaag is het zover: Paus Franciscus - de plaatsvervanger van de god van de katholieken op aarde - landt vanavond in België, na een bliksemsnel bezoek aan het groothertogdom Luxemburg. Om exact 19.10 uur zal de 87-jarige pontifex de tarmac van Melsbroek betreden, waar een uitgebreid welkomstcomité hem opwacht.
Koninklijke ontvangst
Wanneer het vliegtuig van Franciscus landt, zal een indrukwekkende ontvangst op hem wachten. Niemand minder dan koning Filip en koningin Mathilde - beiden katholieker dan de paus - zullen zijne hoogheid begroeten, geflankeerd door premier Alexander De Croo, een afvaardiging van de Belgische bisschoppen en de rectoren van de KU Leuven en UCLouvain, Luc Sels en Didier Lambert.
Een feestje wordt het echter niet echt. Het seksueel misbruik binnen de kerk en de manier waarop Rome daar (nbog altijd) mee omgaat heeft kwaad bloed gezet in ons land. En de katholieke kerk is hardleers. Gisteren bleek plots dat het vrolijke slotlied aan het einde de grote pauselijke viering van de hand priester-muziekleraar Paul Schollaert. Schollaert, een gerespecteerde figuur binnen de katholieke gemeenschap, blijkt postuum een dader van seksueel misbruik te zijn. Voor zijn slachtoffer, die jarenlang moest zwijgen door een contractuele verplichting, is de opflakkering van deze pijnlijke herinneringen meer dan zwaar om dragen. Wat had moeten eindigen in een sereen moment van bezinning voor 39.000 gelovigen, werd plots een pijnlijke herinnering aan de duistere schaduwen van de katholieke kerk. Tijdens de eucharistieviering.
40.000 misboekjes gedrukt
Dankzij een onthulling van de onderzoekscel van HLN wordt het lied, getiteld Magnificat, nu geschrapt uit de viering. Toch staat de naam van Schollaert nog afgedrukt in de 40.000 exemplaren van het misboekje dat aan de bezoekers zal worden uitgedeeld. Deze misplaatste erkenning voor een dader van misbruik is voor de slachtoffers een bittere pil om te slikken. “Wat moet ik doen? Protesteren met een bord om mijn nek?” vraagt een vrouw die door Schollaert werd misbruikt in ‘Het Laatste Nieuws’. “Ik weet al lang dat het allemaal niets uithaalt.”
“De kerk wil haar eigen vuile was niet buiten hangen”
De vrouw, nu 71 jaar oud, vertelt dat ze vijftig jaar geleden, tijdens haar studies aan het Lemmensinstituut in Leuven, jarenlang werd misbruikt door de priester-muziekleraar. “Iedereen wist ervan,” zegt ze, “maar niemand sprak erover. De kerk was almachtig, en hij stond op een voetstuk. Als jonge vrouw had je gewoonweg niets te zeggen.”
Dat stilzwijgen zit haar nog steeds dwars. “De kerk hield altijd alles binnenkamers, alsof hun heilige status hen vrijpleit van elke verantwoordelijkheid. En nu, jaren later, wordt zijn naam nog steeds in ere gehouden. Hoe kunnen ze zo blind zijn voor het leed dat ze hebben veroorzaakt?”
Het misbruik vond plaats toen ze 18 was, een tijd waarin de kerkelijke macht onaantastbaar leek. “Schollaert kwam 's avonds vaak dronken naar mijn kot. Hij was niet zomaar een docent, hij was een priester. Ik was niet sterk genoeg om me te verzetten, en ik wist ook niet hoe. De cultuur van zwijgen en onderdrukken was alomtegenwoordig, en ik ben opgevoed in een zeer katholiek gezin. Erover praten was geen optie.”
Een brief naar Danneels en een kil antwoord
Het heeft jaren geduurd voordat ze besloot haar verhaal te delen. Pas in de jaren 90 stapte ze naar kardinaal Godfried Danneels. Maar de ontmoeting was verre van bemoedigend. “Hij was onbeleefd, kortaf, en leek niet echt geïnteresseerd,” herinnert ze zich. “Maar uiteindelijk werd ik als slachtoffer erkend en kreeg ik een schadevergoeding. Niet dat het iets goedmaakte. Hoeveel geld er ook werd geboden, de mentale en emotionele littekens blijven voor altijd.”
In een brief aan Danneels had Schollaert zelf geschreven: ‘Ik weet dat ik fout zat.’ Maar voor haar was dat lang niet voldoende. “Voor hem was de zaak daarmee afgesloten, maar voor een slachtoffer? Je sluit zoiets nooit af. Je draagt het je hele leven mee.”
Hypocrisie op het hoogste niveau
Nu, bijna dertig jaar na haar getuigenis, moet ze opnieuw toezien hoe de naam van haar dader in verband wordt gebracht met een heilige ceremonie. “Het is één grote huichelarij,” zegt ze gefrustreerd. “De kerk beweert dat ze haar fouten heeft erkend, dat ze de slachtoffers steunt. Maar in de praktijk wordt er geen rekening met ons gehouden. Het voelt alsof we er niet toe doen. Ze willen hun eigen vuile was niet buiten hangen.”
Priester Rik Devillé, een van de meest uitgesproken stemmen binnen de werkgroep Mensenrechten in de Kerk, deelt haar verontwaardiging. Ook hij heeft besloten om niet naar de misviering te gaan. “Het is hypocriet. De teksten zullen de gelovigen aanspreken, maar hoe kunnen we luisteren naar woorden van vergiffenis en genade, terwijl we weten wat er achter de schermen speelt? Het doet me pijn dat de kerk nog steeds niet in staat is om verantwoordelijkheid te nemen.”
Ongelukkig toeval?
Volgens de woordvoerder van de bisschoppenconferentie, Geert De Kerpel, was het een ongelukkig toeval dat het lied van Schollaert in de misviering terechtkwam. “De persoon die de viering heeft samengesteld, wist niets van het verleden van Schollaert,” legt hij uit. “Het was geen opzettelijke keuze. Zijn naam was alom bekend in de koorwereld, dus het leek vanzelfsprekend om zijn werk te gebruiken.”
Hoewel het lied nu wordt geschrapt, blijft Schollaerts naam in het programmaboekje staan. “Het boek is al gedrukt, en we kunnen het blad er niet zomaar uitscheuren. Maar er zal een vervangend lied worden gezongen,” bevestigt De Kerpel. Toch blijft de bittere nasmaak bij de slachtoffers en hun bondgenoten. Voor hen is het een zoveelste voorbeeld van hoe de kerk zich blijft wentelen in zelfbescherming en nalatigheid, zonder enige vorm van echte spijt of verantwoording.
De strijd voor erkenning is nog lang niet gestreden
Het schrappen van het lied mag dan een kleine overwinning lijken, voor de slachtoffers is het slechts een doekje voor het bloeden. “We zijn er nog lang niet,” zegt de vrouw. “De kerk geeft wel toe dat ze fouten heeft gemaakt, maar hun daden laten zien dat ze nog steeds niet begrijpen wat ze ons hebben aangedaan. Zolang ze blijven weigeren om volledig open te zijn over hun verleden, blijven wij vechten tegen windmolens.”
Wanneer de paus zondag zijn zegen uitspreekt over de menigte, zal de naam van Paul Schollaert wellicht niet hardop worden uitgesproken. Maar voor de slachtoffers van zijn daden blijft zijn schaduw onontkoombaar aanwezig, als een stille aanklacht tegen een instelling die nog steeds worstelt met haar geweten.
(Foto: screenshot YouTube)
